dławić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

powodować, że ktoś nie może swobodnie oddychać i dusi się lub krztusi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

dusić

Połączenia

duchota, dym, fetor, kurz, odór, pył, smród, woń, zaduch, zapach, żar; astma, kaszel; kołnierzyk, krawat, sznur dławi; opary, perfumy, spaliny dławią
coś dławi krtań, szyję
coś dławi w gardle, w krtani

Cytaty

	Kiedy przyjechała policja, smród gazu jeszcze dławił, palił w gardle. źródło: KWSJP: Henryk Malanowski: Ratujmy własne dzieci, Detektyw, 1999, nr 5
	Płukał pośpiesznie ręce w terpentynie, wycierał w pakuły, zerwał krawat, który dławił mu szyję. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Oddychał prędko, dławiła go flegma. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	Rój rozwścieczonych owadów wirował brzęczącą chmarą w skwarze i dławiącej woni prochu. źródło: KWSJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dławię	dławimy
2 os.	dławisz	dławicie
3 os.	dławi	dławią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dławiłem +(e)m dławił	dławiłam +(e)m dławiła	dławiłom +(e)m dławiło	dławiliśmy +(e)śmy dławili	dławiłyśmy +(e)śmy dławiły
2 os.	dławiłeś +(e)ś dławił	dławiłaś +(e)ś dławiła	dławiłoś +(e)ś dławiło	dławiliście +(e)ście dławili	dławiłyście +(e)ście dławiły
3 os.	dławił	dławiła	dławiło	dławili	dławiły

bezosobnik: dławiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dławił będę dławić	będę dławiła będę dławić	będę dławiło będę dławić	będziemy dławili będziemy dławić	będziemy dławiły będziemy dławić
2 os.	będziesz dławił będziesz dławić	będziesz dławiła będziesz dławić	będziesz dławiło będziesz dławić	będziecie dławili będziecie dławić	będziecie dławiły będziecie dławić
3 os.	będzie dławił będzie dławić	będzie dławiła będzie dławić	będzie dławiło będzie dławić	będą dławili będą dławić	będą dławiły będą dławić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dławmy
2 os.	dław	dławcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dławiłbym bym dławił	dławiłabym bym dławiła	dławiłobym bym dławiło	dławilibyśmy byśmy dławili	dławiłybyśmy byśmy dławiły
2 os.	dławiłbyś byś dławił	dławiłabyś byś dławiła	dławiłobyś byś dławiło	dławilibyście byście dławili	dławiłybyście byście dławiły
3 os.	dławiłby by dławił	dławiłaby by dławiła	dławiłoby by dławiło	dławiliby by dławili	dławiłyby by dławiły

bezosobnik: dławiono by

bezokolicznik: dławić

imiesłów przysłówkowy współczesny: dławiąc

gerundium: dławienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dławienie	dławienia
D.	dławienia	dławień
C.	dławieniu	dławieniom
B.	dławienie	dławienia
N.	dławieniem	dławieniami
Ms.	dławieniu	dławieniach
W.	dławienie	dławienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: dławiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dławiący	dławiący	dławiący	dławiące	dławiąca
D.	dławiącego	dławiącego	dławiącego	dławiącego	dławiącej
C.	dławiącemu	dławiącemu	dławiącemu	dławiącemu	dławiącej
B.	dławiącego	dławiącego	dławiący	dławiące	dławiącą
N.	dławiącym	dławiącym	dławiącym	dławiącym	dławiącą
Ms.	dławiącym	dławiącym	dławiącym	dławiącym	dławiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dławiący	dławiący	dławiące	dławiące
D.	dławiących	dławiących	dławiących	dławiących
C.	dławiącym	dławiącym	dławiącym	dławiącym
B.	dławiących	dławiących	dławiących	dławiące
N.	dławiącymi	dławiącymi	dławiącymi	dławiącymi
Ms.	dławiących	dławiących	dławiących	dławiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dławiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dławiony	dławiony	dławiony	dławione	dławiona
D.	dławionego	dławionego	dławionego	dławionego	dławionej
C.	dławionemu	dławionemu	dławionemu	dławionemu	dławionej
B.	dławionego	dławionego	dławiony	dławione	dławioną
N.	dławionym	dławionym	dławionym	dławionym	dławioną
Ms.	dławionym	dławionym	dławionym	dławionym	dławionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dławieni	dławieni	dławione	dławione
D.	dławionych	dławionych	dławionych	dławionych
C.	dławionym	dławionym	dławionym	dławionym
B.	dławionych	dławionych	dławionych	dławione
N.	dławionymi	dławionymi	dławionymi	dławionymi
Ms.	dławionych	dławionych	dławionych	dławionych

Składnia

Rz_nieżywotny

+

dławić

+

(KOGO/CO)

Pochodzenie

psł. *daviti 'gnieść, cisnąć; ściskać za gardło, dusić'

Bezpośredni polski kontynuant dawić , będący w użyciu w XV-XVIII w., został wyparty przez wtórną postać dławić , stanowiącą kontaminację pierwotnej dawić z bliską znaczeniowo dłabić 'dławić, dusić; tłoczyć (np. winogrona)' (< psł. *dlabiti 'gnieść, ugniatać, ściskać, przyciskać, dusić')