orszak - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

grupa osób towarzyszących komuś ważnemu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poczet
świta

Połączenia

orszak arcybiskupi, cesarski, królewski, książęcy, papieski; wspaniały; tryumfalny, zwycięski; liczny, tłumny; zbrojny
orszak arcybiskupa, cesarza, króla, królowej, księcia, księżnej, papieża; dworzan, panien
muzykanci, trębacze z orszaku
orszak dąży, rusza dokądś; nadciąga skądś, posuwa się za kimś dokądś
towarzyszyć orszakowi
tworzyć orszak
należeć do orszaku
spotkać się z orszakiem

Cytaty

Nad rzeczką Oleśniczką, wijącą się wśród czarnych olszowych łęgów, kęp białych brzóz i zieloniutkich łąk, na wzniesieniu, z którego widać było strzechy i dymy wsi Borowa, książęcy orszak zrobił dłuższy postój.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Król przy pomocy marszałka koronnego ubierał się w strój koronacyjny, podobny do liturgicznych szat biskupich i podkreślający sakralność monarchy. Następnie orszak królewski opuszczał pałac i przy wtórze dzwonów udawał się do katedry.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2005

[...] została przyjęta zasada, iż za przygotowania liturgiczne płaci Kościół katolicki w Polsce, a koszty związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i przejazdów Papieża wraz z orszakiem pokrywa strona rządowa.

źródło: NKJP: Wizyta Papieża, Gazeta Wyborcza, 1997-03-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	orszak	orszaki
D.	orszaku	orszaków
C.	orszakowi	orszakom
B.	orszak	orszaki
N.	orszakiem	orszakami
Ms.	orszaku	orszakach
W.	orszaku	orszaki

Składnia

	+	orszak	+	KOGO
	+	orszak	+	JAKI

Pochodzenie

może węg. ország 'kraj, państwo'