nawoływać - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

książk. zwracać się publicznie do określonej, zwykle dużej grupy osób, skłaniając je do jakiegoś działania lub zachowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

autor, minister, poseł, prezes, prezydent; Kościół, Ojciec Święty, papież; opozycja, organizacja; prasa, reklama nawołuje; lekarze, politycy, ratownicy, handlarze, sprzedawcy, strażnicy, straże; duchowni, biskupi, księża; media nawołują
nawoływać lud, ludność, ludzi; dzieci, kobiety; młodych, radnych; chłopów, kolegów, rolników, uczniów; członków, mieszkańców, obywateli, pracowników, przechodniów, wiernych, wyborców; Polaków, Żydów; żołnierzy; pana (posła, prezydenta…); publiczność, społeczeństwo; rząd, władze
nawoływać do jedności, do miłości, do pojednania, do pokoju, do pomocy, do solidarności, do spokoju, do zgody; do działania, do pracy, do współpracy; do dialogu, do dyskusji, do rozmów; do odpowiedzialności, do opamiętania, do ostrożności, do rozsądku, do rozwagi, do umiaru, do wstrzemięźliwości; do krucjaty, do modlitwy, do nawrócenia, do pokuty, do życia (w ubóstwie, w cnocie…); do reform, do zmiany; do bojkotu, do buntu, do powstania, do protestu, do rewolucji, do strajku, do walki, do wyzwolenia; do agresji, do ataków, do dyskryminacji, do łamania prawa, do nienawiści, do nieposłuszeństwa, do odwetu, do przemocy, do przestępstwa, do waśni, do wojny; do zabójstwa, do zbrodni; do głosowania na kogoś/coś; do poparcia kogoś/czegoś; do powrotu do czegoś; do obrony czegoś, do szanowania czegoś; do stosowania czegoś, do tworzenia czegoś, do wprowadzenia czegoś; do udziału w czymś; do niszczenia czegoś; do zniszczenia kogoś/czegoś; do ograniczenia czegoś, do likwidacji czegoś, do odrzucenia czegoś, do porzucenia czegoś, do zaprzestania czegoś, do zniesienia czegoś; do zerwania z czymś; do zabicia/zabijania kogoś
nawoływać przez głośniki, przez megafon, przez radio
nawoływać w kazaniach, w wystąpieniu
głośno, gorąco; bezpośrednio, jawnie, otwarcie, publicznie, wprost; bezskutecznie; ciągle, nieustannie, od dawna, stale, wciąż; jeszcze raz, wielokrotnie
mieć, móc, zacząć/zaczynać nawoływać
wszelkie nawoływania; otwarte nawoływanie; słuchać nawoływań;
list, tekst, transparent nawołujący; odezwa, rezolucja nawołująca; pismo; apele, głosy, hasła, komunikaty, napisy, plakaty, treści, ulotki, wypowiedzi nawołujące

Cytaty

	[...] media nawołują do zachowania szczególnej ostrożności w przypadku zauważenia pozostawionych bez opieki pakunków [...]. źródło: NKJP: Współpracownik: Działdowo, Tygodnik Ciechanowski, 2004-05-07
	Nie tylko nawoływał, aby kochać każdego człowieka, ale sam wszystkich kochał. źródło: NKJP: PAP, IP: I znów przeszliście do mnie, Nowiny, 2006
	W kraju trwa intensywna akcja promocyjna nawołująca Polaków do wymiany starych, książeczkowych dowodów osobistych. źródło: NKJP: Krzysztof Kanecki: Nie może dostać dowodu, Dziennik Łódzki, 2007-08-27
	Strażnicy nawoływali młodych ludzi, by opuścili teren PKP. źródło: NKJP: Krzysztof Oremus: Śmierć jak worek węgla, Trybuna Śląska, 2002-01-29
	Zamiast do sklepu, idźcie całą rodziną do parku - nawołują na swych stronach internetowych działacze z Trójmiasta. źródło: NKJP: Piotr Stasiak: Szkoda dnia, Polityka, 2005-11-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	nawołuję	nawołujemy
2 os.	nawołujesz	nawołujecie
3 os.	nawołuje	nawołują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nawoływałem +(e)m nawoływał	nawoływałam +(e)m nawoływała	nawoływałom +(e)m nawoływało	nawoływaliśmy +(e)śmy nawoływali	nawoływałyśmy +(e)śmy nawoływały
2 os.	nawoływałeś +(e)ś nawoływał	nawoływałaś +(e)ś nawoływała	nawoływałoś +(e)ś nawoływało	nawoływaliście +(e)ście nawoływali	nawoływałyście +(e)ście nawoływały
3 os.	nawoływał	nawoływała	nawoływało	nawoływali	nawoływały

bezosobnik: nawoływano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nawoływał będę nawoływać	będę nawoływała będę nawoływać	będę nawoływało będę nawoływać	będziemy nawoływali będziemy nawoływać	będziemy nawoływały będziemy nawoływać
2 os.	będziesz nawoływał będziesz nawoływać	będziesz nawoływała będziesz nawoływać	będziesz nawoływało będziesz nawoływać	będziecie nawoływali będziecie nawoływać	będziecie nawoływały będziecie nawoływać
3 os.	będzie nawoływał będzie nawoływać	będzie nawoływała będzie nawoływać	będzie nawoływało będzie nawoływać	będą nawoływali będą nawoływać	będą nawoływały będą nawoływać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nawołujmy
2 os.	nawołuj	nawołujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nawoływałbym bym nawoływał	nawoływałabym bym nawoływała	nawoływałobym bym nawoływało	nawoływalibyśmy byśmy nawoływali	nawoływałybyśmy byśmy nawoływały
2 os.	nawoływałbyś byś nawoływał	nawoływałabyś byś nawoływała	nawoływałobyś byś nawoływało	nawoływalibyście byście nawoływali	nawoływałybyście byście nawoływały
3 os.	nawoływałby by nawoływał	nawoływałaby by nawoływała	nawoływałoby by nawoływało	nawoływaliby by nawoływali	nawoływałyby by nawoływały

bezosobnik: nawoływano by

bezokolicznik: nawoływać

imiesłów przysłówkowy współczesny: nawołując

gerundium: nawoływanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nawoływanie	nawoływania
D.	nawoływania	nawoływań
C.	nawoływaniu	nawoływaniom
B.	nawoływanie	nawoływania
N.	nawoływaniem	nawoływaniami
Ms.	nawoływaniu	nawoływaniach
W.	nawoływanie	nawoływania

imiesłów przymiotnikowy czynny: nawołujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nawołujący	nawołujący	nawołujący	nawołujące	nawołująca
D.	nawołującego	nawołującego	nawołującego	nawołującego	nawołującej
C.	nawołującemu	nawołującemu	nawołującemu	nawołującemu	nawołującej
B.	nawołującego	nawołującego	nawołujący	nawołujące	nawołującą
N.	nawołującym	nawołującym	nawołującym	nawołującym	nawołującą
Ms.	nawołującym	nawołującym	nawołującym	nawołującym	nawołującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nawołujący	nawołujący	nawołujące	nawołujące
D.	nawołujących	nawołujących	nawołujących	nawołujących
C.	nawołującym	nawołującym	nawołującym	nawołującym
B.	nawołujących	nawołujących	nawołujących	nawołujące
N.	nawołującymi	nawołującymi	nawołującymi	nawołującymi
Ms.	nawołujących	nawołujących	nawołujących	nawołujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: nawoływany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nawoływany	nawoływany	nawoływany	nawoływane	nawoływana
D.	nawoływanego	nawoływanego	nawoływanego	nawoływanego	nawoływanej
C.	nawoływanemu	nawoływanemu	nawoływanemu	nawoływanemu	nawoływanej
B.	nawoływanego	nawoływanego	nawoływany	nawoływane	nawoływaną
N.	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym	nawoływaną
Ms.	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nawoływani	nawoływani	nawoływane	nawoływane
D.	nawoływanych	nawoływanych	nawoływanych	nawoływanych
C.	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym	nawoływanym
B.	nawoływanych	nawoływanych	nawoływanych	nawoływane
N.	nawoływanymi	nawoływanymi	nawoływanymi	nawoływanymi
Ms.	nawoływanych	nawoływanych	nawoływanych	nawoływanych

Składnia

+	nawoływać	+	(KOGO) + do CZEGO
+	nawoływać	+	(KOGO) + żeby ZDANIE
+	nawoływać	+	MOWA WPROST

Pochodzenie

Zob. wołać