nie bez kozery
-
książk. używane, aby podkreślić, że coś, o czym mowa, ma powód lub uzasadnienie
-
ATEMATYCZNY
-
Elżbieta [...] powiła bowiem Kazimierzowi aż sześciu synów i siedem córek. Zwano ją też, nie bez kozery, „matką królów”, gdyż wydała na świat trzech przyszłych polskich władców (Jana Olbrachta, Aleksandra i Zygmunta), jednego czesko-węgierskiego (Władysława), a także świętego Kazimierza oraz Fryderyka, późniejszego kardynała.
źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000
Przez większość meczu utrzymywał się wyniki 1:0 dla Pogoni, ale Jacek Kosmalski w osiemdziesiątej czwartej minucie strzelił wyrównującą bramkę! [...] Kibice na Konwiktorskiej nie bez kozery śpiewali: „Gramy do końca, Polonio, gramy do końca!”
źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Przystanek Śmierć, 2007
Wśród przedmiotów mieliśmy - wszak nie bez kozery uczelnia nasza nazywała się Instytutem Pedagogicznym - także w programie psychologię, pedagogikę, metodykę oraz szkolną higienę.
źródło: NKJP: Rene Śliwowski, Wiktoria Śliwowska: Rosja-nasza miłość, 2008
-
typ frazy: fraza przysłówkowa
-
Motywacja niejasna. W literaturze (np. F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, s.v. kozera) wiąże się to wyrażenie z wyrazem kozera 'atut w kartach', obecnie nieużywanym, które w dawniejszych słownikach było objaśniane także jako 'pomoc, wsparcie'. Trudno tu jednak odtworzyć mechanizm motywacji semantycznej. Niektóre dawniejsze słowniki (SL. SW, SDor) ujmują to wyrażenie w wyodrębnionym w haśle kozera znaczenie 'przyczyna, powód', brak jednak poświadczeń użycia wyrazu kozera w takim znaczeniu w innych kontekstach i połączeniach.