tęsknić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

czuć się źle z powodu utraty jakiejś osoby lub rzeczy lub braku możliwości kontaktu z nią

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

tęsknić do Boga; do mamy, matki; do domu, kraju, do ojczyzny, Polski; do jakichś czasów
tęsknić za Bogiem, za niebem; za bratem, córką, dziećmi, ludźmi, matką, ojcem, rodzicami, rodziną; za psem; za domem, górami, lasem; za Krakowem, Warszawą; za krajem, ojczyzną, Polską, PRL-em; za dzieciństwem, młodością, przeszłością; za komuną
mocno, okropnie, strasznie tęsknić
zacząć/zaczynać, przestać/przestawać tęsknić
tęsknić i cierpieć
bardzo tęsknić

Cytaty

	[...] tęsknił do dawnych dyskusji z przyjacielem. Nawet, jeśli się kłócili, coś zyskiwał, pozostawało mu w myślach coś cennego. źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007
	[...] tęsknimy do stron rodzinnych, do krewnych, do pozostawionego w domu psa czy kota. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia: po co nam filozofia, 1997
	[...] spędzała Wigilie tylko z matką, tęskniąc za ojcem, który był ze swoją drugą rodziną. źródło: NKJP: Agnieszka Leźnicka Łoś: Nauczyć się kochać : terapia psychoanalityczna w teorii i praktyce, 2002
	Anna tęskniła za atmosferą rodzinnego domu. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Anders, 2008
	Tęsknimy za czasami swojej młodości, za miejscami, w których byliśmy przed laty, a które pozytywnie nam się kojarzą. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Cepeliada w sowieckim stylu, Esensja, 2008-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tęsknię	tęsknimy
2 os.	tęsknisz	tęsknicie
3 os.	tęskni	tęsknią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tęskniłem +(e)m tęsknił	tęskniłam +(e)m tęskniła	tęskniłom +(e)m tęskniło	tęskniliśmy +(e)śmy tęsknili	tęskniłyśmy +(e)śmy tęskniły
2 os.	tęskniłeś +(e)ś tęsknił	tęskniłaś +(e)ś tęskniła	tęskniłoś +(e)ś tęskniło	tęskniliście +(e)ście tęsknili	tęskniłyście +(e)ście tęskniły
3 os.	tęsknił	tęskniła	tęskniło	tęsknili	tęskniły

bezosobnik: tęskniono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tęsknił będę tęsknić	będę tęskniła będę tęsknić	będę tęskniło będę tęsknić	będziemy tęsknili będziemy tęsknić	będziemy tęskniły będziemy tęsknić
2 os.	będziesz tęsknił będziesz tęsknić	będziesz tęskniła będziesz tęsknić	będziesz tęskniło będziesz tęsknić	będziecie tęsknili będziecie tęsknić	będziecie tęskniły będziecie tęsknić
3 os.	będzie tęsknił będzie tęsknić	będzie tęskniła będzie tęsknić	będzie tęskniło będzie tęsknić	będą tęsknili będą tęsknić	będą tęskniły będą tęsknić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tęsknijmy
2 os.	tęsknij	tęsknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tęskniłbym bym tęsknił	tęskniłabym bym tęskniła	tęskniłobym bym tęskniło	tęsknilibyśmy byśmy tęsknili	tęskniłybyśmy byśmy tęskniły
2 os.	tęskniłbyś byś tęsknił	tęskniłabyś byś tęskniła	tęskniłobyś byś tęskniło	tęsknilibyście byście tęsknili	tęskniłybyście byście tęskniły
3 os.	tęskniłby by tęsknił	tęskniłaby by tęskniła	tęskniłoby by tęskniło	tęskniliby by tęsknili	tęskniłyby by tęskniły

bezosobnik: tęskniono by

bezokolicznik: tęsknić

imiesłów przysłówkowy współczesny: tęskniąc

gerundium: tęsknienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tęsknienie	tęsknienia
D.	tęsknienia	tęsknień
C.	tęsknieniu	tęsknieniom
B.	tęsknienie	tęsknienia
N.	tęsknieniem	tęsknieniami
Ms.	tęsknieniu	tęsknieniach
W.	tęsknienie	tęsknienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: tęskniący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tęskniący	tęskniący	tęskniący	tęskniące	tęskniąca
D.	tęskniącego	tęskniącego	tęskniącego	tęskniącego	tęskniącej
C.	tęskniącemu	tęskniącemu	tęskniącemu	tęskniącemu	tęskniącej
B.	tęskniącego	tęskniącego	tęskniący	tęskniące	tęskniącą
N.	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącą
Ms.	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tęskniący	tęskniący	tęskniące	tęskniące
D.	tęskniących	tęskniących	tęskniących	tęskniących
C.	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym	tęskniącym
B.	tęskniących	tęskniących	tęskniących	tęskniące
N.	tęskniącymi	tęskniącymi	tęskniącymi	tęskniącymi
Ms.	tęskniących	tęskniących	tęskniących	tęskniących

Składnia

Rz_osobowy

+

tęsknić

+

do KOGO/CZEGO | za KIM/CZYM

Pochodzenie

psł. tъskniti 'odczuwać smutek, przygnebienie z powodu braku kogoś lub czegoś'

Psł. czasownik dialektalny tъskniti zapewne od psł. przymiotnika tъsknъ 'tęskny'. Pierwotna pol. postać to tesknić z wariantem cknić, samogłoska nosowa ę jest wtórna, zapewne pod wpływem n w następnej sylabie.