-
3.
uniemożliwiać rozwój jakiegoś zjawiska lub postawy, która zostaje wskazana następującym rzeczownikiem -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne -
- działania tłumią coś
- tłumić bunt, demonstrację, powstanie, rebelię, strajk; wolność (myśli, słowa)
-
Władycy Gorczem złożyli im hołdy, przyrzekli tłumić bunty, składać daninę i pokłon.
źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
Komunistyczna Partia Chin z obawą patrzy dziś na wskaźniki gospodarcze i policję, która coraz częściej musi tłumić strajki [...].
źródło: NKJP: Maciej Kuźmicz: Kryzys Środka, Polityka, 2009-02-21
W 1968 r. brutalnie tłumiono demonstracje tzw. opozycji pozaparlamentarnej.
źródło: NKJP: Krystyna Bratkowska, Andrzej Kaniewski, Kuba Atys: Czy mamy bać się Niemców?, Gazeta Wyborcza, 1992-12-19
[...] jest jedną z czołowych organizacji intelektualistów walczących przeciw nienawiści rasowej, klasowej czy narodowej, przeciw nietolerancji, przeciwko wszelkim formom tłumienia wolności słowa czy wolności prasy [...].
źródło: NKJP: Jerzy Turowicz: Przemówienie Jerzego Turowicza na jubileuszu PEN Clubu, Gazeta Wyborcza, 1995-12-13
Nic się nie zmieniało i wszyscy przywykli uważać taki stan za naturalny, a każdą nową myśl czy choćby zarodek pomysłu tłumiono, nie pozwalając na jego rozwinięcie.
źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tłumię
tłumimy
2 os. tłumisz
tłumicie
3 os. tłumi
tłumią
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tłumiłem
+(e)m tłumił
tłumiłam
+(e)m tłumiła
tłumiłom
+(e)m tłumiło
tłumiliśmy
+(e)śmy tłumili
tłumiłyśmy
+(e)śmy tłumiły
2 os. tłumiłeś
+(e)ś tłumił
tłumiłaś
+(e)ś tłumiła
tłumiłoś
+(e)ś tłumiło
tłumiliście
+(e)ście tłumili
tłumiłyście
+(e)ście tłumiły
3 os. tłumił
tłumiła
tłumiło
tłumili
tłumiły
bezosobnik: tłumiono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę tłumił
będę tłumić
będę tłumiła
będę tłumić
będę tłumiło
będę tłumić
będziemy tłumili
będziemy tłumić
będziemy tłumiły
będziemy tłumić
2 os. będziesz tłumił
będziesz tłumić
będziesz tłumiła
będziesz tłumić
będziesz tłumiło
będziesz tłumić
będziecie tłumili
będziecie tłumić
będziecie tłumiły
będziecie tłumić
3 os. będzie tłumił
będzie tłumić
będzie tłumiła
będzie tłumić
będzie tłumiło
będzie tłumić
będą tłumili
będą tłumić
będą tłumiły
będą tłumić
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tłummy
2 os. tłum
tłumcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tłumiłbym
bym tłumił
tłumiłabym
bym tłumiła
tłumiłobym
bym tłumiło
tłumilibyśmy
byśmy tłumili
tłumiłybyśmy
byśmy tłumiły
2 os. tłumiłbyś
byś tłumił
tłumiłabyś
byś tłumiła
tłumiłobyś
byś tłumiło
tłumilibyście
byście tłumili
tłumiłybyście
byście tłumiły
3 os. tłumiłby
by tłumił
tłumiłaby
by tłumiła
tłumiłoby
by tłumiło
tłumiliby
by tłumili
tłumiłyby
by tłumiły
bezosobnik: tłumiono by
bezokolicznik: tłumić
imiesłów przysłówkowy współczesny: tłumiąc
gerundium: tłumienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. tłumienie
tłumienia
D. tłumienia
tłumień
C. tłumieniu
tłumieniom
B. tłumienie
tłumienia
N. tłumieniem
tłumieniami
Ms. tłumieniu
tłumieniach
W. tłumienie
tłumienia
imiesłów przymiotnikowy czynny: tłumiący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. tłumiący
tłumiący
tłumiący
tłumiące
tłumiąca
D. tłumiącego
tłumiącego
tłumiącego
tłumiącego
tłumiącej
C. tłumiącemu
tłumiącemu
tłumiącemu
tłumiącemu
tłumiącej
B. tłumiącego
tłumiącego
tłumiący
tłumiące
tłumiącą
N. tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
tłumiącą
Ms. tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
tłumiącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. tłumiący
tłumiący
tłumiące
tłumiące
D. tłumiących
tłumiących
tłumiących
tłumiących
C. tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
tłumiącym
B. tłumiących
tłumiących
tłumiących
tłumiące
N. tłumiącymi
tłumiącymi
tłumiącymi
tłumiącymi
Ms. tłumiących
tłumiących
tłumiących
tłumiących
imiesłów przymiotnikowy bierny: tłumiony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. tłumiony
tłumiony
tłumiony
tłumione
tłumiona
D. tłumionego
tłumionego
tłumionego
tłumionego
tłumionej
C. tłumionemu
tłumionemu
tłumionemu
tłumionemu
tłumionej
B. tłumionego
tłumionego
tłumiony
tłumione
tłumioną
N. tłumionym
tłumionym
tłumionym
tłumionym
tłumioną
Ms. tłumionym
tłumionym
tłumionym
tłumionym
tłumionej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. tłumieni
tłumieni
tłumione
tłumione
D. tłumionych
tłumionych
tłumionych
tłumionych
C. tłumionym
tłumionym
tłumionym
tłumionym
B. tłumionych
tłumionych
tłumionych
tłumione
N. tłumionymi
tłumionymi
tłumionymi
tłumionymi
Ms. tłumionych
tłumionych
tłumionych
tłumionych
odpowiednik aspektowy: stłumić
-
+ tłumić + CO -
Brak pewnej etymologii. Wyraz jest wyprowadzany albo od rzeczownika tłum (zob.), z pierwotnym znaczeniem ‘powodować ciżbę, ścisk, ściskać, zgniatać, albo od pie. *tel- / *tol- / *tl̥- 'być cichym, spokojnym' rozszerzonego przyrostkiem *-m- (rozwój znaczenia: 'uspokajać, głuszyć, zagłuszać’ >‘zagłuszać przez przygniatanie, przyciskanie’ > ‘przyciskać, ściskać, zgniatać’).