tlen

  • bezbarwny i bezwonny gaz wchodzący w skład powietrza, niezbędny do oddychania dla większości organizmów żywych
  • CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Ziemia

    minerały i pierwiastki

  • hiperonimy:  substancja
    • zużyty; życiodajny tlen
    • tlen w butli, w płucach, w powietrzu
    • ciśnienie; dopływ; niedobór, niedostatek; stężenie tlenu
    • czerpać; pobierać; podać komuś; wdychać tlen
    • niezbędny jak tlen
  • Ratownicy położyli doktora na nosze, podali tlen i szybko polecieli do szpitala.

    źródło: KWSJP: Monika Tutak: Zapracował się na śmierć, Super Express, 2006

    Recepta jest prosta: sześć razy po godzinie powinnam być podłączona do aparatury, która przez rurki w nosie będzie we mnie wtłaczać życiodajny tlen.

    źródło: KWSJP: Joanna Boroń: Kosztowne zaklęcie, Głos Koszaliński, 2002

    Przed każdym wyjazdem do redakcji także wdychał tlen, miał bowiem do pokonania schody redakcyjne.

    źródło: KWSJP: Teresa Żychiewicz: „Czytelnikom słowa wyjaśnień i podziękowania”, Tygodnik Powszechny nr 49, 1994

    Do chwili urodzenia tlen dostarczany był przez pępowinę, noworodek natomiast czerpie tlen z powietrza.

    źródło: KWSJP: Maria Przetacznik-Gierowska, Grażyna Makiełło-Jarża: Psychologia rozwojowa, 1980

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. tlen
    tleny
    D. tlenu
    tlenów
    C. tlenowi
    tlenom
    B. tlen
    tleny
    N. tlenem
    tlenami
    Ms. tlenie
    tlenach
    W. tlenie
    tleny

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • Neologizm Jana Oczapowskiego (1800-1871), oparty na czasowniku  tleć  < psł. *tьlěti 'rozkładać się, rozpadać się, próchnieć, butwieć; tlić się, żarzyć się', zaproponowany w miejsce terminu  kwasoród , wprowadzonego przez Jędrzeja Śniadeckiego (1768-1838).

CHRONOLOGIZACJA:
1853, Projekt do słownictwa chemicznego, books.google.pl
FRAZEOLOGIZMY:
Data ostatniej modyfikacji: 24.11.2020