ucapić się

  • pot.  przest.  mocno zacisnąć na czymś palce, pazury lub zęby i przez jakiś czas trzymać tego, by nie spaść lub się nie przewrócić
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

    czynności i stany fizjologiczne


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Świat zwierząt

    zwyczaje i zachowania zwierząt

    • ucapić się zębami
  • – Dość. Wystarczy na dzisiaj – nieznajomy zatrzymał się nagle. Puścił dziewczynę, a sam ucapił się stołu. Chwilę sapał jak zmordowany niedźwiedź, potem siadł ciężko na ławie. Przypiął się do dzbanka pełnego podpiwku. I nie odjął go od ust, dopóki nie wysuszył do ostatniej kropelki.

    źródło: Internet: O złotym obcasie Boruty i o kurpiowskich kurpsiach, Karolin. Centrum folkloru polskiego (karolinmazowsze.pl)

    Lwiątka były bardzo zaciekawione człowiekiem [...]. Nim co do czego, one już do mnie. Pierwszy ucapił się zębami i pazurami mojej nogi.

    źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007

    Jaka radocha, gdy skundlona Misia obszczeka sąsiada, potem [...] ucapi się buta lub pogoni staruszkę i czeka, by pan ją podrapał pod brzuszkiem.

    źródło: Janusz Siedlaczek: Wolności dla piesków, Życie Blachowni, 1994-04-12 (docplayer.pl)

  • część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ucapię się
    ucapimy się
    2 os. ucapisz się
    ucapicie się
    3 os. ucapi się
    ucapią się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ucapiłem się
    +(e)m się ucapił
    ucapiłam się
    +(e)m się ucapiła
    ucapiłom się
    +(e)m się ucapiło
    ucapiliśmy się
    +(e)śmy się ucapili
    ucapiłyśmy się
    +(e)śmy się ucapiły
    2 os. ucapiłeś się
    +(e)ś się ucapił
    ucapiłaś się
    +(e)ś się ucapiła
    ucapiłoś się
    +(e)ś się ucapiło
    ucapiliście się
    +(e)ście się ucapili
    ucapiłyście się
    +(e)ście się ucapiły
    3 os. ucapił się
    ucapiła się
    ucapiło się
    ucapili się
    ucapiły się

    bezosobnik: ucapiono się

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ucapmy się
    2 os. ucap się
    ucapcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ucapiłbym się
    bym się ucapił
    ucapiłabym się
    bym się ucapiła
    ucapiłobym się
    bym się ucapiło
    ucapilibyśmy się
    byśmy się ucapili
    ucapiłybyśmy się
    byśmy się ucapiły
    2 os. ucapiłbyś się
    byś się ucapił
    ucapiłabyś się
    byś się ucapiła
    ucapiłobyś się
    byś się ucapiło
    ucapilibyście się
    byście się ucapili
    ucapiłybyście się
    byście się ucapiły
    3 os. ucapiłby się
    by się ucapił
    ucapiłaby się
    by się ucapiła
    ucapiłoby się
    by się ucapiło
    ucapiliby się
    by się ucapili
    ucapiłyby się
    by się ucapiły

    bezosobnik: ucapiono by się

    bezokolicznik: ucapić się

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: ucapiwszy się

    gerundium: ucapienie się

  • bez ograniczeń + ucapić się +
    CZEGO
  • Zob. cap I

    Od dźwiękonaśladowczego  cap!  przy chwytaniu lub ciężkim stąpaniu (Sławski SEJP).

CHRONOLOGIZACJA:
1903, Andrzej Niemojewski, Listy człowieka szalonego, books.google.pl
Data ostatniej modyfikacji: 02.03.2023