hardzieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

stawać się nieugiętym i nie podporządkowywać się komukolwiek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Usposobienie człowieka

cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

W miarę upływu lat matka hardziała. Takie odpowiedzi jeszcze rok, dwa wcześniej były niemożliwe.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998

A może i tych nie będzie, nowej wojny tylko patrzeć, szkopy już hardzieją, na coś ważnego czekają.

źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974

Portugalczycy jako tako otrzęśli się ze złudzeń. Jeszcze czasem próbowali szczęścia, ale to na nic się nie zdało, a tymczasem tubylcy hardzieli, coraz bardziej skłonni do nieufności, grabieży i zabijania obcych.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Madagaskar okrutny czarodziej, 1969

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	hardzieję	hardziejemy
2 os.	hardziejesz	hardziejecie
3 os.	hardzieje	hardzieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hardziałem +(e)m hardział	hardziałam +(e)m hardziała	hardziałom +(e)m hardziało	hardzieliśmy +(e)śmy hardzieli	hardziałyśmy +(e)śmy hardziały
2 os.	hardziałeś +(e)ś hardział	hardziałaś +(e)ś hardziała	hardziałoś +(e)ś hardziało	hardzieliście +(e)ście hardzieli	hardziałyście +(e)ście hardziały
3 os.	hardział	hardziała	hardziało	hardzieli	hardziały

bezosobnik: hardziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę hardział będę hardzieć	będę hardziała będę hardzieć	będę hardziało będę hardzieć	będziemy hardzieli będziemy hardzieć	będziemy hardziały będziemy hardzieć
2 os.	będziesz hardział będziesz hardzieć	będziesz hardziała będziesz hardzieć	będziesz hardziało będziesz hardzieć	będziecie hardzieli będziecie hardzieć	będziecie hardziały będziecie hardzieć
3 os.	będzie hardział będzie hardzieć	będzie hardziała będzie hardzieć	będzie hardziało będzie hardzieć	będą hardzieli będą hardzieć	będą hardziały będą hardzieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		hardziejmy
2 os.	hardziej	hardziejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hardziałbym bym hardział	hardziałabym bym hardziała	hardziałobym bym hardziało	hardzielibyśmy byśmy hardzieli	hardziałybyśmy byśmy hardziały
2 os.	hardziałbyś byś hardział	hardziałabyś byś hardziała	hardziałobyś byś hardziało	hardzielibyście byście hardzieli	hardziałybyście byście hardziały
3 os.	hardziałby by hardział	hardziałaby by hardziała	hardziałoby by hardziało	hardzieliby by hardzieli	hardziałyby by hardziały

bezosobnik: hardziano by

bezokolicznik: hardzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: hardziejąc

gerundium: hardzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	hardzenie	hardzenia
D.	hardzenia	hardzeń
C.	hardzeniu	hardzeniom
B.	hardzenie	hardzenia
N.	hardzeniem	hardzeniami
Ms.	hardzeniu	hardzeniach
W.	hardzenie	hardzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: hardziejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hardziejący	hardziejący	hardziejący	hardziejące	hardziejąca
D.	hardziejącego	hardziejącego	hardziejącego	hardziejącego	hardziejącej
C.	hardziejącemu	hardziejącemu	hardziejącemu	hardziejącemu	hardziejącej
B.	hardziejącego	hardziejącego	hardziejący	hardziejące	hardziejącą
N.	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącą
Ms.	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hardziejący	hardziejący	hardziejące	hardziejące
D.	hardziejących	hardziejących	hardziejących	hardziejących
C.	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym	hardziejącym
B.	hardziejących	hardziejących	hardziejących	hardziejące
N.	hardziejącymi	hardziejącymi	hardziejącymi	hardziejącymi
Ms.	hardziejących	hardziejących	hardziejących	hardziejących

odpowiednik aspektowy: zhardzieć

Pochodzenie

Zob. hardy