-
16.
występować przeciw komuś lub czemuś, podejmując walkę, rywalizację lub spór -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Relacje międzyludzkie
określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia -
synonimy: przeciwstawiać się
-
- stawać przeciw sobie
-
Na czele najprzedniejszego rycerstwa dzielnie stawał przeciw poganom pod Turskiem i pod Chmielnikiem, dając przy tym dowód, że owe wschodnie demony można ranić i zabijać tak jak zwyczajnych ludzi.
źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003
Prawdę mówiąc łatwo nie jest. Niemal w każdym meczu stajesz przeciw jakiemuś wielkiemu facetowi, który od pierwszej akcji pokazuje, że wcale nie zamierza być dla ciebie miły.
źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: Koszykówka NBA. Luc Longley specjalnie dla „Gazety”, Gazeta Wyborcza, 1997-03-13
Szkodzimy sobie (myślę tu o racji państwowej) nie tyle treścią tego, co na tych kilkuset stronach jest zapisane, ile sposobem tego prezentacji. Stają przeciw sobie dwie nienawiści – a nie dwie prawdy. W tej konfrontacji media zawsze będą silniejsze – niezależnie od swojej politycznej orientacji.
źródło: NKJP: Zbigniew Bauer: Pomocni inaczej, Gazeta Krakowska, 2007-02-23
Tu chodzi o sprawy, w których jednostka staje przeciwko państwu. Nie można więc tylko państwu oddać rozstrzygającego głosu, kto ma być sędzią. Trybunał Praw Człowieka nie powinien być postrzegany jako organ złożony z ludzi zasiadających tam z nadania władz.
źródło: NKJP: Krystyna Chrupkowa: Trybunał w Strasburgu, Rzeczpospolita nr 263, 1997
Bytowskich piłkarzy znam bardzo dobrze. Grywamy wspólnie w tej samej lidze. Wielokrotnie stawałem przeciwko nim.
źródło: NKJP: Leszek Literski: Przegrali, ale z Wisłą Kraków, więc nie ma się czego wstydzić, Dziennik Bałtycki, 2009-10-28
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. staję
stajemy
2 os. stajesz
stajecie
3 os. staje
stają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. stawałem
+(e)m stawał
stawałam
+(e)m stawała
stawałom
+(e)m stawało
stawaliśmy
+(e)śmy stawali
stawałyśmy
+(e)śmy stawały
2 os. stawałeś
+(e)ś stawał
stawałaś
+(e)ś stawała
stawałoś
+(e)ś stawało
stawaliście
+(e)ście stawali
stawałyście
+(e)ście stawały
3 os. stawał
stawała
stawało
stawali
stawały
bezosobnik: stawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę stawał
będę stawać
będę stawała
będę stawać
będę stawało
będę stawać
będziemy stawali
będziemy stawać
będziemy stawały
będziemy stawać
2 os. będziesz stawał
będziesz stawać
będziesz stawała
będziesz stawać
będziesz stawało
będziesz stawać
będziecie stawali
będziecie stawać
będziecie stawały
będziecie stawać
3 os. będzie stawał
będzie stawać
będzie stawała
będzie stawać
będzie stawało
będzie stawać
będą stawali
będą stawać
będą stawały
będą stawać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. stawajmy
2 os. stawaj
stawajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. stawałbym
bym stawał
stawałabym
bym stawała
stawałobym
bym stawało
stawalibyśmy
byśmy stawali
stawałybyśmy
byśmy stawały
2 os. stawałbyś
byś stawał
stawałabyś
byś stawała
stawałobyś
byś stawało
stawalibyście
byście stawali
stawałybyście
byście stawały
3 os. stawałby
by stawał
stawałaby
by stawała
stawałoby
by stawało
stawaliby
by stawali
stawałyby
by stawały
bezosobnik: stawano by
bezokolicznik: stawać
imiesłów przysłówkowy współczesny: stając
gerundium: stawanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. stawanie
stawania
D. stawania
stawań
C. stawaniu
stawaniom
B. stawanie
stawania
N. stawaniem
stawaniami
Ms. stawaniu
stawaniach
W. stawanie
stawania
imiesłów przymiotnikowy czynny: stający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. stający
stający
stający
stające
stająca
D. stającego
stającego
stającego
stającego
stającej
C. stającemu
stającemu
stającemu
stającemu
stającej
B. stającego
stającego
stający
stające
stającą
N. stającym
stającym
stającym
stającym
stającą
Ms. stającym
stającym
stającym
stającym
stającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. stający
stający
stające
stające
D. stających
stających
stających
stających
C. stającym
stającym
stającym
stającym
B. stających
stających
stających
stające
N. stającymi
stającymi
stającymi
stającymi
Ms. stających
stających
stających
stających
-
+ stawać + przeciw/przeciwko KOMU/CZEMU -
psł. *stavati 'zaczynać stać, zatrzymywać się, podnosić się'
Czasownik związany z psł. *stati, *stanǫ (por. stać, stanę ).
Forma czasu teraźniejszego staję genetycznie związana jest z czasownikiem stajać < psł. *stajati ‘stawać’, który pozostaje w związku z *stojati 'stać' (Bor).