mruczeć - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

mówić lub śpiewać coś niskim, przyciszonym głosem, przez co trudno zrozumieć słowa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

mówienie

mruczeć niewyraźnie; pod nosem; z zadowoleniem
zacząć mruczeć
mruczeć przez sen

	Czasem mruczy coś niewyraźnie. Staram się pochwycić, co on tam bredzi. Stęknęło jeszcze raz. Nastawiam ucha. „Idą, idą...” szepce Lilienfisch. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995
	[...] chudy pan w okularach chustkę z kieszeni wydobył i coś tam mruczał, że mu piasek niby wpadł do oka. źródło: NKJP: Maria Krüger: Karolcia, 1959
	Ale gdy w nocy znów zaczynał płakać, tato mruczał przez sen: „Zajmij się w końcu tym swoim dzieckiem” [...] . źródło: NKJP: Małgorzata Agaciak: Nie płacz, lalko, proszę, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-10-28
	„Molo, gdy zapada zmierzch, a, a... ” - mruczał nawet nie fałszując. Nagle melodia zamarła mu na ustach. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mruczę	mruczymy
2 os.	mruczysz	mruczycie
3 os.	mruczy	mruczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mruczałem +(e)m mruczał	mruczałam +(e)m mruczała	mruczałom +(e)m mruczało	mruczeliśmy +(e)śmy mruczeli	mruczałyśmy +(e)śmy mruczały
2 os.	mruczałeś +(e)ś mruczał	mruczałaś +(e)ś mruczała	mruczałoś +(e)ś mruczało	mruczeliście +(e)ście mruczeli	mruczałyście +(e)ście mruczały
3 os.	mruczał	mruczała	mruczało	mruczeli	mruczały

bezosobnik: mruczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mruczał będę mruczeć	będę mruczała będę mruczeć	będę mruczało będę mruczeć	będziemy mruczeli będziemy mruczeć	będziemy mruczały będziemy mruczeć
2 os.	będziesz mruczał będziesz mruczeć	będziesz mruczała będziesz mruczeć	będziesz mruczało będziesz mruczeć	będziecie mruczeli będziecie mruczeć	będziecie mruczały będziecie mruczeć
3 os.	będzie mruczał będzie mruczeć	będzie mruczała będzie mruczeć	będzie mruczało będzie mruczeć	będą mruczeli będą mruczeć	będą mruczały będą mruczeć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mruczmy
2 os.	mrucz	mruczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mruczałbym bym mruczał	mruczałabym bym mruczała	mruczałobym bym mruczało	mruczelibyśmy byśmy mruczeli	mruczałybyśmy byśmy mruczały
2 os.	mruczałbyś byś mruczał	mruczałabyś byś mruczała	mruczałobyś byś mruczało	mruczelibyście byście mruczeli	mruczałybyście byście mruczały
3 os.	mruczałby by mruczał	mruczałaby by mruczała	mruczałoby by mruczało	mruczeliby by mruczeli	mruczałyby by mruczały

bezosobnik: mruczano by

bezokolicznik: mruczeć

imiesłów przysłówkowy współczesny: mrucząc

gerundium: mruczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mruczenie	mruczenia
D.	mruczenia	mruczeń
C.	mruczeniu	mruczeniom
B.	mruczenie	mruczenia
N.	mruczeniem	mruczeniami
Ms.	mruczeniu	mruczeniach
W.	mruczenie	mruczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mruczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mruczący	mruczący	mruczący	mruczące	mrucząca
D.	mruczącego	mruczącego	mruczącego	mruczącego	mruczącej
C.	mruczącemu	mruczącemu	mruczącemu	mruczącemu	mruczącej
B.	mruczącego	mruczącego	mruczący	mruczące	mruczącą
N.	mruczącym	mruczącym	mruczącym	mruczącym	mruczącą
Ms.	mruczącym	mruczącym	mruczącym	mruczącym	mruczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mruczący	mruczący	mruczące	mruczące
D.	mruczących	mruczących	mruczących	mruczących
C.	mruczącym	mruczącym	mruczącym	mruczącym
B.	mruczących	mruczących	mruczących	mruczące
N.	mruczącymi	mruczącymi	mruczącymi	mruczącymi
Ms.	mruczących	mruczących	mruczących	mruczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: mruczany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mruczany	mruczany	mruczany	mruczane	mruczana
D.	mruczanego	mruczanego	mruczanego	mruczanego	mruczanej
C.	mruczanemu	mruczanemu	mruczanemu	mruczanemu	mruczanej
B.	mruczanego	mruczanego	mruczany	mruczane	mruczaną
N.	mruczanym	mruczanym	mruczanym	mruczanym	mruczaną
Ms.	mruczanym	mruczanym	mruczanym	mruczanym	mruczanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mruczani	mruczani	mruczane	mruczane
D.	mruczanych	mruczanych	mruczanych	mruczanych
C.	mruczanym	mruczanym	mruczanym	mruczanym
B.	mruczanych	mruczanych	mruczanych	mruczane
N.	mruczanymi	mruczanymi	mruczanymi	mruczanymi
Ms.	mruczanych	mruczanych	mruczanych	mruczanych

odpowiednik aspektowy: mruknąć

Składnia

	+	mruczeć	+	(JAK) + MOWA WPROST
	+	mruczeć	+	(JAK) + CO

Pochodzenie

psł. *mr̥čati

Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego; w języku polskim obok regularnego rozwoju *r̥ > ar (dial. marczeć) też rzadszy rozwój w -yr- (dial. myrczeć) oraz w -ur- (dial. murczeć), które uległo przestawce ur > ru