przyżegać

  • oddziaływać na coś ogniem, czymś o bardzo wysokiej temperaturze lub podobnie działającymi środkami chemicznymi
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Choroby i ich leczenie

    leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne


    KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości materii

    temperatura i ogień

    • przyżegać ranę, skórę
    • przyżegać kauterem, ogniem
  • [...] powstałe rany przyżegał [...] starannie.

    źródło: Krzysztof Bonk: Nieznana. Saga diabelska, 2021 (books.google.pl)

    [...] katowszczyk, asystując w torturach, przyżegał ciało oskarżonego, stosując świece, pochodnie, żarna lub rozpalone żelazo.

    źródło: Jan Sebastian Meler: Wykonawcy wyroków śmierci w Polsce w XX wieku, 2021 (akademiajagiellonska.pl)

    W przypadku obcinania kończyn okaleczony nie umierał tylko wtedy, gdy opatrzono lub przyżegano ranę, by zatamować krwotok.

    źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Ach, jak przyjemnie nabijać jest na pal..., Polityka, 2009-09-19

    Tkankę, którą trawił stan zapalny, przyżegali za pomocą podpalonej bylicy pospolitej albo zwitków bawełny, wełny oraz innych materiałów palnych, które przykładali do zmienionego chorobowo miejsca.

    źródło: James Wynbrandt: Przez większość dziejów ludzkości stomatologią parali się niekompetentni medycy, Gazeta.pl, 2020-11-20 (weekend.gazeta.pl)

    Owrzodzenia należy przyżegać azotanem srebra.

    źródło: Medycyna Weterynaryjna, 1950 (books.googl.pl)

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przyżegam
    przyżegamy
    2 os. przyżegasz
    przyżegacie
    3 os. przyżega
    przyżegają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przyżegałem
    +(e)m przyżegał
    przyżegałam
    +(e)m przyżegała
    przyżegałom
    +(e)m przyżegało
    przyżegaliśmy
    +(e)śmy przyżegali
    przyżegałyśmy
    +(e)śmy przyżegały
    2 os. przyżegałeś
    +(e)ś przyżegał
    przyżegałaś
    +(e)ś przyżegała
    przyżegałoś
    +(e)ś przyżegało
    przyżegaliście
    +(e)ście przyżegali
    przyżegałyście
    +(e)ście przyżegały
    3 os. przyżegał
    przyżegała
    przyżegało
    przyżegali
    przyżegały

    bezosobnik: przyżegano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę przyżegał
    będę przyżegać
    będę przyżegała
    będę przyżegać
    będę przyżegało
    będę przyżegać
    będziemy przyżegali
    będziemy przyżegać
    będziemy przyżegały
    będziemy przyżegać
    2 os. będziesz przyżegał
    będziesz przyżegać
    będziesz przyżegała
    będziesz przyżegać
    będziesz przyżegało
    będziesz przyżegać
    będziecie przyżegali
    będziecie przyżegać
    będziecie przyżegały
    będziecie przyżegać
    3 os. będzie przyżegał
    będzie przyżegać
    będzie przyżegała
    będzie przyżegać
    będzie przyżegało
    będzie przyżegać
    będą przyżegali
    będą przyżegać
    będą przyżegały
    będą przyżegać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. przyżegajmy
    2 os. przyżegaj
    przyżegajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. przyżegałbym
    bym przyżegał
    przyżegałabym
    bym przyżegała
    przyżegałobym
    bym przyżegało
    przyżegalibyśmy
    byśmy przyżegali
    przyżegałybyśmy
    byśmy przyżegały
    2 os. przyżegałbyś
    byś przyżegał
    przyżegałabyś
    byś przyżegała
    przyżegałobyś
    byś przyżegało
    przyżegalibyście
    byście przyżegali
    przyżegałybyście
    byście przyżegały
    3 os. przyżegałby
    by przyżegał
    przyżegałaby
    by przyżegała
    przyżegałoby
    by przyżegało
    przyżegaliby
    by przyżegali
    przyżegałyby
    by przyżegały

    bezosobnik: przyżegano by

    bezokolicznik: przyżegać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: przyżegając

    gerundium: przyżeganie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: przyżegający

    imiesłów przymiotnikowy bierny: przyżegany

    odpowiednik aspektowy: przyżec

  • bez ograniczeń + przyżegać +
    CO + (CZYM)
  • Czasownik w związku etymologicznym ze st.pol. żec 'palić', które kontynuuje psł. *žegti 'palić'.

CHRONOLOGIZACJA:
1535, SPXVI
Inne znaczenie: 'przyciemniać, działając wysoką temperaturą'
Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2024