racjonować - Wielki słownik języka polskiego PAN

wydzielać komuś ograniczoną ilość czegoś, co jest w danych warunkach trudno dostępne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Finanse

czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

racjonowanie wody, żywności
wprowadzić racjonowanie
system racjonowania

Pod wyschniętym drzewem stoją dwa duże plastikowe zbiorniki na wodę. Wspólnota starannie ją racjonuje: dwudziestolitrowy zbiornik na rodzinę dziennie.

źródło: KWJP: Adam Leszczyński: Zbawcy mórz oraz inne afrykańskie historie, 2013

W wielu województwach racjonowano sprzedaż paliwa. W Szczecinie np. osoby prywatne mogły tankować tylko 10 litrów benzyny, na 20 litrów pozwalano taksówkarzom.

źródło: NKJP: Marcin Zaręba: Wywrotowa zima, Polityka, nr 2688, 2009-01-17

To, co zdobyli, grabiąc zabitych, i zapasy żarcia, które wyniosła Iskra, powinny wystarczyć im na jeszcze kilka dni, przy ścisłym racjonowaniu może na tydzień. Później zacznie się bieda.

źródło: KWJP: Robert J. Szmidt: Riese, 2019

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	racjonuję	racjonujemy
2 os.	racjonujesz	racjonujecie
3 os.	racjonuje	racjonują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	racjonowałem +(e)m racjonował	racjonowałam +(e)m racjonowała	racjonowałom +(e)m racjonowało	racjonowaliśmy +(e)śmy racjonowali	racjonowałyśmy +(e)śmy racjonowały
2 os.	racjonowałeś +(e)ś racjonował	racjonowałaś +(e)ś racjonowała	racjonowałoś +(e)ś racjonowało	racjonowaliście +(e)ście racjonowali	racjonowałyście +(e)ście racjonowały
3 os.	racjonował	racjonowała	racjonowało	racjonowali	racjonowały

bezosobnik: racjonowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę racjonował będę racjonować	będę racjonowała będę racjonować	będę racjonowało będę racjonować	będziemy racjonowali będziemy racjonować	będziemy racjonowały będziemy racjonować
2 os.	będziesz racjonował będziesz racjonować	będziesz racjonowała będziesz racjonować	będziesz racjonowało będziesz racjonować	będziecie racjonowali będziecie racjonować	będziecie racjonowały będziecie racjonować
3 os.	będzie racjonował będzie racjonować	będzie racjonowała będzie racjonować	będzie racjonowało będzie racjonować	będą racjonowali będą racjonować	będą racjonowały będą racjonować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		racjonujmy
2 os.	racjonuj	racjonujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	racjonowałbym bym racjonował	racjonowałabym bym racjonowała	racjonowałobym bym racjonowało	racjonowalibyśmy byśmy racjonowali	racjonowałybyśmy byśmy racjonowały
2 os.	racjonowałbyś byś racjonował	racjonowałabyś byś racjonowała	racjonowałobyś byś racjonowało	racjonowalibyście byście racjonowali	racjonowałybyście byście racjonowały
3 os.	racjonowałby by racjonował	racjonowałaby by racjonowała	racjonowałoby by racjonowało	racjonowaliby by racjonowali	racjonowałyby by racjonowały

bezosobnik: racjonowano by

bezokolicznik: racjonować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

racjonując

gerundium: racjonowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	racjonowanie	racjonowania
D.	racjonowania	racjonowań
C.	racjonowaniu	racjonowaniom
B.	racjonowanie	racjonowania
N.	racjonowaniem	racjonowaniami
Ms.	racjonowaniu	racjonowaniach
W.	racjonowanie	racjonowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: racjonujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	racjonujący	racjonujący	racjonujący	racjonujące	racjonująca
D.	racjonującego	racjonującego	racjonującego	racjonującego	racjonującej
C.	racjonującemu	racjonującemu	racjonującemu	racjonującemu	racjonującej
B.	racjonującego	racjonującego	racjonujący	racjonujące	racjonującą
N.	racjonującym	racjonującym	racjonującym	racjonującym	racjonującą
Ms.	racjonującym	racjonującym	racjonującym	racjonującym	racjonującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	racjonujący	racjonujący	racjonujące	racjonujące
D.	racjonujących	racjonujących	racjonujących	racjonujących
C.	racjonującym	racjonującym	racjonującym	racjonującym
B.	racjonujących	racjonujących	racjonujących	racjonujące
N.	racjonującymi	racjonującymi	racjonującymi	racjonującymi
Ms.	racjonujących	racjonujących	racjonujących	racjonujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: racjonowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	racjonowany	racjonowany	racjonowany	racjonowane	racjonowana
D.	racjonowanego	racjonowanego	racjonowanego	racjonowanego	racjonowanej
C.	racjonowanemu	racjonowanemu	racjonowanemu	racjonowanemu	racjonowanej
B.	racjonowanego	racjonowanego	racjonowany	racjonowane	racjonowaną
N.	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym	racjonowaną
Ms.	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	racjonowani	racjonowani	racjonowane	racjonowane
D.	racjonowanych	racjonowanych	racjonowanych	racjonowanych
C.	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym	racjonowanym
B.	racjonowanych	racjonowanych	racjonowanych	racjonowane
N.	racjonowanymi	racjonowanymi	racjonowanymi	racjonowanymi
Ms.	racjonowanych	racjonowanych	racjonowanych	racjonowanych

Inne uwagi

Zwykle ger lub imb

Składnia

+

racjonować

+

CO

Pochodzenie

Od: racja I