smerd
smerda
rzadziej smurd
-
w średniowieczu: chłop początkowo wolny, a z czasem uzależniony wraz z gospodarstwem od pana feudalnego lub władcy
-
W późniejszych wiekach wyraz zyskał pejoratywne nacechowanie i był używany jako wyzwisko.
-
- smard
- smerda
- rzadziej smurd
-
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne -
Naród brał z cara przykład, od możnowładców do smerdów, i nawet małe dzieci pościły, „bo lud prawosławny - pisze archimandryta Joann - oddawał się postom żarliwie”.
źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007
Co najmniej do X w. wolni chłopi, czyli smardowie, stanowili większość ludności.
źródło: NKJP: Internet
W sprawie smerdów (smardów, smurdów) trzeba powiedzieć, że niewątpliwie w ogromnej większości wypadków, w których ich poznajemy, są oni feudalnie zależni.
źródło: Aleksander Gieysztor: Studia historica w 35-lecie pracy naukowej Henryka Łowmiańskiego, 1958 (books.google.pl)
Nikt nie pytał go, kim jest, kiedy nieśli mu pomoc. I ja nie pytam, czy potrzebujący to pan, pański sługa, kmieć, zwykły chłop, czy też ostatni smerd.
źródło: Rafał Dębski: Jadowity miecz, 2018 (books.google.pl)
Przygarnąłeś go jak psa. Jak niewolnika. Więc niczym smerd musi słuchać.
źródło: Jacek Komuda: Jaksa, t. 1, 2018 (books.google.pl)
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza liczba mnoga M. smerd
smerdowie
rzadziej smerdzi
ndepr smerdy
depr D. smerda
smerdów
C. smerdowi
smerdom
B. smerda
smerdów
N. smerdem
smerdami
Ms. smerdzie
smerdach
W. smerdzie
smerdowie
rzadziej smerdzi
ndepr smerdy
depr Inne uwagi
Zwykle lm
-
płn. psł. *smŕ̥dъ 'chłop-rolnik, prostak, niewolny, sługa'
Pierwotna postać st.pol. to smard , postaci typu smerd pojawiły się pod wpływem ruskim (W. Kuraszkiewicz, "Rad bywa smárd, gdzie rájtárká", "Język Polski" XXXIV, 1954).
W postaci: smard