-
1.
zbiór modlitw odmawianych codziennie przez chrześcijan -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Religia – kościół
sakramenty i obrzędy religijne -
- cichy; codzienny, ranny, wieczorny; długi, krótki; częsty; polski pacierz
- słowa, znajomość pacierza
- słuchać, uczyć kogoś pacierza
- klepać, mówić, odmówić / odmawiać, szeptać, zmówić; umieć, znać pacierz
- (składać, złożyć) ręce jak do pacierza
- umieć coś jak pacierz, znać coś jak pacierz, powtarzać coś jak pacierz; nauczyć się czegoś jak pacierza, pilnować czegoś jak pacierza
-
[...]teraz zmówmy pacierz – spojrzał na nas wyczekująco i uznał, że widocznie wstydzimy się zacząć, bo zaczął sam: – Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię... [...].
źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005
Ale mnie nie trzeba nawracać. Jestem ochrzczona i bierzmowana. Moja matka nauczyła mnie pacierza...
źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996
Matka z pacierzem wpoiła we mnie, że za winę musi być kara, a jeśli jej nie ma, drżyj, bo coś gorszego przyszłość ci gotuje.
źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
[...]wyuczyłem się pacierzy do Matki Boskiej i Pana Jezusa i wymodliłem sobie życie. Myślałem potem, że w ten sposób sprawa została ostatecznie załatwiona.
źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
On znakomicie wyczuwa nieprzystawalność waszej religijności do waszego życia. I w ten sposób protestuje. Bo jak on ma mówić w pacierzu: I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom, jeżeli wy sobie nie odpuszczacie?
źródło: NKJP: Moje dziecko nie chce mówić pacierza, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-04-25
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. pacierz
pacierze
D. pacierza
pacierzy
C. pacierzowi
pacierzom
B. pacierz
pacierze
N. pacierzem
pacierzami
Ms. pacierzu
pacierzach
W. pacierzu
pacierze
-
st.czes. páteř 'modlitwa Ojcze nasz, modlitwa w ogóle, różaniec'
z łac. Pater noster 'pierwsze słowa modlitwy Ojcze nasz'
Rozwój znaczeniowy od modlitwy przez różaniec do koralika, pojedynczego kręgu w kręgosłupie i całego kręgosłupa. Podobnie w czeskim, dziś czes. páteř 'kręgosłup, stos pacierzowy'.