-
1.a
naczynie zwykle okrągłe, płaskie lub z wgłębieniem, przeznaczone do podawania i jedzenia potraw -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Jedzenie i jego przygotowanie
miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem -
hiperonimy: naczynie
-
- blaszany, cynowy, drewniany, fajansowy, gliniany, kryształowy, majolikowy, metalowy, miedziany, papierowy, plastikowy, porcelanowy, srebrny, złoty; dekoracyjny; ozdobny, malowany; okrągły; biały; duży, mały, niewielki, ogromny, wielki; zwykły; żaroodporny; poszczerbiony, potłuczony, wyszczerbiony; napełniony czymś, pełen czegoś, pełny, pusty; brudny, czysty; niedomyty; dodatkowy; cudzy, własny, wspólny; osobny; wolny; gorący; jednorazowy talerz
- talerz od zupy
- talerz z ciastem, z ciastkami, z jedzeniem, z kaszą, z owocami, z resztkami, z rybą, z sałatką, z ziemniakami, z zupą
- talerz na stole; po zupie
- talerze i filiżanki, talerze i garnki, talerze i kieliszki, talerze i kubki, talerze i łyżki, talerze i nakrycia, talerze i półmiski, talerze i szklanki, talerze i sztućce
- brzeg, krawędź, środek; wielkość; zawartość; brzęk, szczęk talerza; komplet, stos talerzy
- talerz stoi; talerze piętrzą się
- przynieść/przynosić; postawić, stawiać; opróżnić/opróżniać; odnieść/odnosić, odstawić, odsunąć/odsuwać talerz; roznosić, rozstawiać; zmienić/zmieniać; sprzątnąć, wziąć, zabrać, zebrać/zbierać (ze stołu); myć, pozmywać, zmywać; wycierać; stłuc, tłuc talerze
- przykryć; rzucać, trzasnąć talerzem
- zastawiony talerzami
- zniknąć/znikać z talerza; jeść z jednego talerza
- kłaść, nabrać/nabierać, nałożyć/nakładać, przełożyć, wyłożyć/wykładać na talerz; sięgnąć/sięgać po talerz; patrzyć w talerz
- leżeć; mieć; podać/podawać; położyć, ułożyć/układać; zostawić/zostawiać na talerzu
- płaski jak talerz; oczy wielkie jak talerze
-
Przed każdym z gości stał elegancki zestaw porcelanowych talerzy z niebieskim otokiem i herbem hotelu [...], obok leżały srebrne sztućce.
źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006
Pałaszował obiad, zgarniając na talerz mięso, po czym przymówił się do matki o kawę na deser.
źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
Trochę później pani Helenka wniosła naftową lampę i postawiła pośrodku stołu. Zabrała filiżanki z miśnieńskiej porcelany i zaczęła ustawiać białe talerze.
źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996
Babcia zawsze pamięta o dodatkowym talerzu dla niespodziewanego gościa.
źródło: NKJP: E.Wawoczny: Tak spędzamy święta..., Nowiny Raciborskie, 2003-12-17
W miejscu, gdzie stała karuzela, pojawiał się nagle plac okrągły jak talerz, a wokół niego auta dniem i nocą jeździły w kółko po mokrym asfalcie.
źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Sny i kamienie, 1999
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. talerz
talerze
D. talerza
talerzy
C. talerzowi
talerzom
B. talerz
talerze
N. talerzem
talerzami
Ms. talerzu
talerzach
W. talerzu
talerze
-
st.-w.-niem. talier
Ten sam wyraz w śr.-w.-niem. teller/teler/telier z wł. tagliere 'deska do krojenia mięsa'