żeby

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

2. Żeby tylko nie padało!

  • 2.

    mówiący, sądząc, że byłoby dobrze, gdyby stało się to, o czym mowa w zdaniu, wyraża życzenie, by to się stało
  • wykładnik życzenia

  • Używane do wyrażania życzenia.

  • - Ale bym sobie pospał! - westchnął smętnie. - Żeby tak zachorować na tydzień...

    źródło: NKJP: Aleksander Minkowski; Szaleństwo Majki Skowron, 1994

    - Boże drogi, żeby choć trochę tego było u nas - westchnęła Magda, spoglądając na piętrzące się piramidy równiutko poukładanych, wypolerowanych pomarańczy, grejpfrutów, bananów, winogron, ananasów.

    źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

    Wynoś się, draniu! Żeby tu śladu po tobie nie było!

    źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa

    - Żebyście mi tylko wstydu nie przyniosły - Nenneke obdarzyła obie adeptki groźnym spojrzeniem. - Żebyście nie zhańbiły mnie, świątyni i imienia Wielkiej Melitele.

    źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

    Co rok to córka, żeby tak syn teraz...

    źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

  • część mowy: modyfikator deklaratywności

    podklasa: operator zdaniowy

  • żeby _
    Zd. z Cz. cz. przesz., bezosob.
    aglutynacja: w Zd. z Cz. cz. przesz. obligatoryjna:  żebym ,  żebyś ,  żebyśmy ,  żebyście 
    ograniczenia zakresu użycia:
    nie: Cz. t. rozk., Cz. cz. teraźn.
    szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu
  • Złożenie  że  (< psł. *jьže 'który') oraz - by  (zob.)