żeby - Wielki słownik języka polskiego PAN

10.

nadawca uważa, że nie jest dobrze, że to, o czym mowa, jest prawdziwe

Ta funkcja oprócz inicjalnego Żeby , Żeby też może być realizowana także wyłącznie za pomocą odpowiedniej intonacji, np. Matki nie zaprosić na ślub!

Kategoria znaczeniowa

wykładnik postawy emocjonalnej

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:

że
że też

Cytaty

	- Żeby się tak urżnąć - powiedział głośno Kurtz. - To głupol! źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion..., 1999
	- Ale żeby ciało kobiety mogło ulec w Danii tak radykalnej zmianie! - pokręcił ze zdumieniem głową. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	- Ale żeby aż tak znienawidzić Dziadka? źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983
	Do czego to podobne, żebym ja się dopiero z gazety dowiadywała, że twoja mama umarła?! źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

podklasa: zdaniowy

Składnia

żeby _ Zd. z Cz. _{bezok., cz. przesz.}
aglutynacja: w zdaniach z Cz. _{cz. przesz.} obligatoryjna: żebym , żebyś , żebyśmy , żebyście
ograniczenia zakresu użycia: nie: Zd. z Cz. _{t. rozk.}, _{t. przyp.}
szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu

Pochodzenie

Złożenie że (< psł. *jьže 'który') oraz - by (zob.)