kolęda

Z okresem od Bożego Narodzenia aż do końca karnawału w przeszłości nierozerwalnie związane było pojawianie się niezwykłych postaci, maszkar, grup kolędniczych i przebierańców. Zwyczaj ten związany był z kolędą w rozumieniu wędrowania od chaty do chaty i składania życzeń pomyślności.

źródło: NKJP: G. Czerwińska: Śladami Kolberga: O kolędowaniu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-01

W niektórych wsiach z kolędą chodzą szczodroki, Trzej Królowie z szopką lalkową, pasterze z konikiem. Zniknęły inne szopkowe postaci - np. niedźwiedź.

źródło: NKJP: (kis): Jak stworzyć „żywą szopkę”?, Dziennik Polski - Tarnów, 2001-11-17

Wielu chrzanowian, a szczególnie rodowici Cabani pamiętają, jak w przebraniu diabła czy turonia wielu z nich chodziło z kolędą po domach. Choć nadal tradycja ta jest kultywowana w wielu wsiach, niestety w miastach zanika.

źródło: NKJP: (LIZ): Chodzą z kolędą, Dziennik Polski - Oświęcim, 2002-01-22

Zgodnie ze zwyczajem ojców i dziadków, kolędę rozpoczyna się w drugi dzień Bożego Narodzenia - św. Szczepana i kontynuuje głównie w sylwestra, Nowy Rok oraz w święto Trzech Króli.

źródło: NKJP: Danuta Gimza: Szczodraki i szczęściarze, Dziennik Polski - Kraków, 1998-12-30

Pierwsi kolędnicy w powiecie proszowickim rozpoczęli kolędę już w Wigilię wieczorem. Wiele osób przyjmowało ich jeszcze w trakcie wieczerzy wigilijnej, obdarowując młodych ludzi słodyczami lub drobnymi datkami.

źródło: NKJP: Hej kolęda, kolęda, Dziennik Polski - Proszowice, 2002-12-27