strzelić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

7.

mocnym uderzeniem skierować krążek lub piłkę do bramki w czasie niektórych rozgrywek sportowych

Wymowa

[stszelić] lub pot. [sczszelić], lub pot. [szczszelić]

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Sport

czynności związane ze sportem

Połączenia

strzelić głową; przewrotką
strzelić do bramki, do siatki
strzelić z dystansu, z iluś metrów, z ostrego kąta; z karnego, z woleja, z wolnego
strzelić na bramkę
strzelić w poprzeczkę, w róg bramki, w słupek, w światło bramki
strzelić z bliska; celnie, niecelnie, precyzyjnie; fantastycznie, groźnie, lekko, potężnie, silnie, sprytnie
próbować strzelić

Cytaty

	W 65 min. po centrze Chroboka Kwiek przyjął piłkę na pierś i strzelił w długi róg. źródło: NKJP: (sem): Przestali połówkę, Nowiny Raciborskie, 2002-06-05
	Lipa powiedział, że jak stanie na bramce, to nie strzeli. I tak już raz zepsuł, strzelił w poprzeczkę nad głową Pękalskiego, ale potem trafił. źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007
	Sam Jancker próbował w 65. minucie strzelić z przewrotki. Piłka minęła bramkę minimalnie. źródło: NKJP: Piłka nożna. Półfinały Ligi Mistrzów, Gazeta Wyborcza, 1999-04-22
	Najlepszą okazję [...] miał Powroźnik, który w 27 min strzelił z wolnego, z bardzo ostrego kąta. źródło: NKJP: Bez bramek, bez emocji, Dziennik Polski , 2001-08-02
	Z blisko 35 m potężnie strzelił Lebioda, jednak futbolówka w niewielkiej odległości minęła bramkę. źródło: NKJP: /PISZ/: Przerwana passa, Echo Dnia, 2004-10-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	strzelę	strzelimy
2 os.	strzelisz	strzelicie
3 os.	strzeli	strzelą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłem +(e)m strzelił	strzeliłam +(e)m strzeliła	strzeliłom +(e)m strzeliło	strzeliliśmy +(e)śmy strzelili	strzeliłyśmy +(e)śmy strzeliły
2 os.	strzeliłeś +(e)ś strzelił	strzeliłaś +(e)ś strzeliła	strzeliłoś +(e)ś strzeliło	strzeliliście +(e)ście strzelili	strzeliłyście +(e)ście strzeliły
3 os.	strzelił	strzeliła	strzeliło	strzelili	strzeliły

bezosobnik: strzelono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		strzelmy
2 os.	strzel	strzelcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	strzeliłbym bym strzelił	strzeliłabym bym strzeliła	strzeliłobym bym strzeliło	strzelilibyśmy byśmy strzelili	strzeliłybyśmy byśmy strzeliły
2 os.	strzeliłbyś byś strzelił	strzeliłabyś byś strzeliła	strzeliłobyś byś strzeliło	strzelilibyście byście strzelili	strzeliłybyście byście strzeliły
3 os.	strzeliłby by strzelił	strzeliłaby by strzeliła	strzeliłoby by strzeliło	strzeliliby by strzelili	strzeliłyby by strzeliły

bezosobnik: strzelono by

bezokolicznik: strzelić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: strzeliwszy

gerundium: strzelenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	strzelenie	strzelenia
D.	strzelenia	strzeleń
C.	strzeleniu	strzeleniom
B.	strzelenie	strzelenia
N.	strzeleniem	strzeleniami
Ms.	strzeleniu	strzeleniach
W.	strzelenie	strzelenia

odpowiednik aspektowy: strzelać

Składnia

	+	strzelić	+	do CZEGO
	+	strzelić	+	na CO

Pochodzenie

psł. *strěliti 'wypuścić strzałę z łuku, z kuszy'

Czasownik odrzeczownikowy od psł. *strěla (zob. strzała).
Pierwotne znaczenie odnosiło się wyłącznie do wypuszczania strzał. Z biegiem czasu i rozwojem myśli technicznej pojawiły się znaczenia wtórne odnoszące się do wystrzeliwania pocisków z broni palnej, wydawania odgłosu przypominającego strzelanie z broni palnej oraz metaforyczne - określające każde uderzenie, któremu towarzyszy trzask, wybuch, wyrzut, wzrost (ruch ku górze) i inne.