śmiać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

objawiać swoje uczucia śmiechem

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

zachowania emocjonalne

	synonimy:	lać się
	antonimy:	łzawić się płakać skwierczeć

Połączenia

śmiać się z dowcipów, z żartów; ze szczęścia
śmiać się bezgłośnie, całą gębą, cicho, cichutko, dobrotliwie, dziko, głośno, głupawo, głupio, głupkowato, gorączkowo, grubiańsko, hałaśliwie, histerycznie, hucznie, na całe gardło, nerwowo, perliście, piskliwie, przeraźliwie, przymilnie, pusto, radośnie, serdecznie, spazmatycznie, szaleńczo, szczerze, szeroko, w głos, wesoło, z całego serca, z całej duszy, zaraźliwie, życzliwie
śmiać się jak szalony, jak wariat
śmiać się i płakać, śmiać się i żartować

Cytaty

	Lubię z nim żartować, śmiać się i w ogóle. źródło: NKJP: Internet
	Śmieję się, że sprzątaczka ma różowe kapcie. źródło: NKJP: Internet
	Teraz, po dwu dniach, śmieję się sam z siebie, widząc moją naiwność czy głupotę, lecz wówczas, leżąc przy otwartym oknie w ciemnościach, brałem wszystko na serio. źródło: KWSJP: Andrzej Kuśniewicz: Król Obojga Sycylii, 1970
	Bez przerwy przynoszę jakieś znakomite, podkreślam, znakomite kawały, takie, z których ja śmieję się przez tydzień, a moja żona słucha i patrzy na mnie z dość dużym politowaniem. źródło: KWSJP: Maciej Stuhr: Pierwszy wierny, Glamour, 2003
	Ludzie śmiali się do nas z chodników, pozdrawiali przyjaznymi gestami, a zgrabne pensjonarki w satynowych fartuszkach i białych kołnierzykach podbiegały ku nam z dzbankami pełnymi wody z malinowym sokiem. źródło: KWSJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	śmieję się	śmiejemy się
2 os.	śmiejesz się	śmiejecie się
3 os.	śmieje się	śmieją się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śmiałem się +(e)m się śmiał	śmiałam się +(e)m się śmiała	śmiałom się +(e)m się śmiało	śmialiśmy się +(e)śmy się śmiali reg. śmieliśmy się reg. +(e)śmy się śmieli	śmiałyśmy się +(e)śmy się śmiały
2 os.	śmiałeś się +(e)ś się śmiał	śmiałaś się +(e)ś się śmiała	śmiałoś się +(e)ś się śmiało	śmialiście się +(e)ście się śmiali reg. śmieliście się reg. +(e)ście się śmieli	śmiałyście się +(e)ście się śmiały
3 os.	śmiał się	śmiała się	śmiało się	śmiali się reg. śmieli się	śmiały się

bezosobnik: śmiano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się śmiał będę się śmiać	będę się śmiała będę się śmiać	będę się śmiało będę się śmiać	będziemy się śmiali będziemy się śmiać reg. będziemy się śmieli	będziemy się śmiały będziemy się śmiać
2 os.	będziesz się śmiał będziesz się śmiać	będziesz się śmiała będziesz się śmiać	będziesz się śmiało będziesz się śmiać	będziecie się śmiali będziecie się śmiać reg. będziecie się śmieli	będziecie się śmiały będziecie się śmiać
3 os.	będzie się śmiał będzie się śmiać	będzie się śmiała będzie się śmiać	będzie się śmiało będzie się śmiać	będą się śmiali będą się śmiać reg. będą się śmieli	będą się śmiały będą się śmiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		śmiejmy się
2 os.	śmiej się	śmiejcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śmiałbym się bym się śmiał	śmiałabym się bym się śmiała	śmiałobym się bym się śmiało	śmialibyśmy się byśmy się śmiali reg. śmielibyśmy się reg. byśmy się śmieli	śmiałybyśmy się byśmy się śmiały
2 os.	śmiałbyś się byś się śmiał	śmiałabyś się byś się śmiała	śmiałobyś się byś się śmiało	śmialibyście się byście się śmiali reg. śmielibyście się reg. byście się śmieli	śmiałybyście się byście się śmiały
3 os.	śmiałby się by się śmiał	śmiałaby się by się śmiała	śmiałoby się by się śmiało	śmialiby się by się śmiali reg. śmieliby się reg. by się śmieli	śmiałyby się by się śmiały

bezosobnik: śmiano by się

bezokolicznik: śmiać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: śmiejąc się

gerundium: śmianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	śmianie się	śmiania się
D.	śmiania się	śmiań się
C.	śmianiu się	śmianiom się
B.	śmianie się	śmiania się
N.	śmianiem się	śmianiami się
Ms.	śmianiu się	śmianiach się
W.	śmianie się	śmiania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: śmiejący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śmiejący się	śmiejący się	śmiejący się	śmiejące się	śmiejąca się
D.	śmiejącego się	śmiejącego się	śmiejącego się	śmiejącego się	śmiejącej się
C.	śmiejącemu się	śmiejącemu się	śmiejącemu się	śmiejącemu się	śmiejącej się
B.	śmiejącego się	śmiejącego się	śmiejący się	śmiejące się	śmiejącą się
N.	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącą się
Ms.	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śmiejący się	śmiejący się	śmiejące się	śmiejące się
D.	śmiejących się	śmiejących się	śmiejących się	śmiejących się
C.	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się	śmiejącym się
B.	śmiejących się	śmiejących się	śmiejących się	śmiejące się
N.	śmiejącymi się	śmiejącymi się	śmiejącymi się	śmiejącymi się
Ms.	śmiejących się	śmiejących się	śmiejących się	śmiejących się

Składnia

Rz_osobowy	+	śmiać się	+	(z KOGO/CZEGO) + (że ZDANIE)
Rz_osobowy	+	śmiać się	+	(do KOGO)

Pochodzenie

z psł. *smьjati sę, *smějǫ sę

Współczesna postać bezokolicznika śmiać się z wcześniejszej *śmiejać się (przez analogię do 3. os czasu teraźniejszego śmieje się < psł. *smějetь sę), ze ściągnięciem -ěja > -å > -a (Bor).