kroić - Wielki słownik języka polskiego PAN

6.

ograniczać wartość lub wielkość czegoś

[kro-ić] lub [krojić]

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Finanse

czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

	synonimy:	ciąć
	hiperonimy:	ograniczać

Połączenia

kroić budżet, uprawnienia, wydatki

Cytaty

Do upadku etosu artysty przyczyniają się nie tylko decydenci, którzy wciąż najbardziej kroją budżet na kulturę, ale i sami artyści, którzy w pogoni za brakującymi - często, przyznaję - pieniędzmi zaczęli sprzedawać swoje ideały.

źródło: NKJP: Aktor osobny, Dziennik Polski- Magazyn, 2000-05-20

W czasie tego konfliktu parlamentarzyści, którzy zasiadali w komisji konstytucyjnej, zdecydowanie kroili uprawnienia prezydenckie, szczególnie te, z którymi już były złe doświadczenia.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński, Gazeta Wyborcza,1997-05-20

Niedawno opublikowano ingerencje w „Dwunastu krzesłach” , liczące 41 stron drobnego druku. Co do „Złotego cielęcia” nie ma tak ścisłych danych, lecz wiadomo, że powieść krojono i po wojnie.

źródło: NKJP: Jan Gondowicz: Gazeta Wyborcza, 1994-10-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kroję	kroimy
2 os.	kroisz	kroicie
3 os.	kroi	kroją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kroiłem +(e)m kroił	kroiłam +(e)m kroiła	kroiłom +(e)m kroiło	kroiliśmy +(e)śmy kroili	kroiłyśmy +(e)śmy kroiły
2 os.	kroiłeś +(e)ś kroił	kroiłaś +(e)ś kroiła	kroiłoś +(e)ś kroiło	kroiliście +(e)ście kroili	kroiłyście +(e)ście kroiły
3 os.	kroił	kroiła	kroiło	kroili	kroiły

bezosobnik: krojono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kroił będę kroić	będę kroiła będę kroić	będę kroiło będę kroić	będziemy kroili będziemy kroić	będziemy kroiły będziemy kroić
2 os.	będziesz kroił będziesz kroić	będziesz kroiła będziesz kroić	będziesz kroiło będziesz kroić	będziecie kroili będziecie kroić	będziecie kroiły będziecie kroić
3 os.	będzie kroił będzie kroić	będzie kroiła będzie kroić	będzie kroiło będzie kroić	będą kroili będą kroić	będą kroiły będą kroić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		krójmy
2 os.	krój	krójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kroiłbym bym kroił	kroiłabym bym kroiła	kroiłobym bym kroiło	kroilibyśmy byśmy kroili	kroiłybyśmy byśmy kroiły
2 os.	kroiłbyś byś kroił	kroiłabyś byś kroiła	kroiłobyś byś kroiło	kroilibyście byście kroili	kroiłybyście byście kroiły
3 os.	kroiłby by kroił	kroiłaby by kroiła	kroiłoby by kroiło	kroiliby by kroili	kroiłyby by kroiły

bezosobnik: krojono by

bezokolicznik: kroić

imiesłów przysłówkowy współczesny: krojąc

gerundium: krojenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	krojenie	krojenia
D.	krojenia	krojeń
C.	krojeniu	krojeniom
B.	krojenie	krojenia
N.	krojeniem	krojeniami
Ms.	krojeniu	krojeniach
W.	krojenie	krojenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: krojący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krojący	krojący	krojący	krojące	krojąca
D.	krojącego	krojącego	krojącego	krojącego	krojącej
C.	krojącemu	krojącemu	krojącemu	krojącemu	krojącej
B.	krojącego	krojącego	krojący	krojące	krojącą
N.	krojącym	krojącym	krojącym	krojącym	krojącą
Ms.	krojącym	krojącym	krojącym	krojącym	krojącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krojący	krojący	krojące	krojące
D.	krojących	krojących	krojących	krojących
C.	krojącym	krojącym	krojącym	krojącym
B.	krojących	krojących	krojących	krojące
N.	krojącymi	krojącymi	krojącymi	krojącymi
Ms.	krojących	krojących	krojących	krojących

imiesłów przymiotnikowy bierny: krojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krojony	krojony	krojony	krojone	krojona
D.	krojonego	krojonego	krojonego	krojonego	krojonej
C.	krojonemu	krojonemu	krojonemu	krojonemu	krojonej
B.	krojonego	krojonego	krojony	krojone	krojoną
N.	krojonym	krojonym	krojonym	krojonym	krojoną
Ms.	krojonym	krojonym	krojonym	krojonym	krojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krojeni	krojeni	krojone	krojone
D.	krojonych	krojonych	krojonych	krojonych
C.	krojonym	krojonym	krojonym	krojonym
B.	krojonych	krojonych	krojonych	krojone
N.	krojonymi	krojonymi	krojonymi	krojonymi
Ms.	krojonych	krojonych	krojonych	krojonych

Składnia

+

kroić

+

CO

Pochodzenie

psł. *krojiti 'oddzielać, odcinać, odkrawać, kroić'