śmiertelny

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1.d całun

  • 1.d

    używany w momencie śmierci lub po śmierci
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Bieg życia

    śmierć

    • śmiertelny całun; śmiertelna koszula; śmiertelne łoże
  • Gdy zgon jest spodziewany, następuje zwykle w obecności pielęgniarki, opiekunki, lekarza, ale przy śmiertelnym łóżku rzadko stoi ktoś z najbliższych.

    źródło: NKJP: Aleksander Gąciarz: Kwatera odrzuconych, Dziennik Polski, 2008-02-16

    Dostaje papierowe ubranie; to śmiertelna koszula. Ostatnie chwile – strażnicy prowadzą go do jasno oświetlonej sali. Przed sobą widzi czarną zasłonę. Prokurator czyta wyrok z formułą: „Oddaję pana w ręce kata”.

    źródło: NKJP: Grażyna Kuźnik: Pamiętajcie o waszym Haniku, Dziennik Zachodni, 2006-11-03

    Nigdy nie zapomnę, jak ta dzielna kobieta po wkroczeniu na położniczą izbę przyjęć została zamieniona w „socjalistyczną matkę Polkę”, gdy założono jej koszulę szpitalną przypominającą zgrzebny całun śmiertelny, i od tej chwili nie należała do mnie ani do samej siebie, poddana rygorom rodem z XIX w.

    źródło: NKJP: Władza albo życie, Gazeta Wyborcza, 1994-05-28

  • część mowy: przymiotnik


    Stopień równy

    liczba pojedyncza
    m1 m2 m3 n1, n2 ż
    M. śmiertelny
    śmiertelny
    śmiertelny
    śmiertelne
    śmiertelna
    D. śmiertelnego
    śmiertelnego
    śmiertelnego
    śmiertelnego
    śmiertelnej
    C. śmiertelnemu
    śmiertelnemu
    śmiertelnemu
    śmiertelnemu
    śmiertelnej
    B. śmiertelnego
    śmiertelnego
    śmiertelny
    śmiertelne
    śmiertelną
    N. śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelną
    Ms. śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnej
    W. śmiertelny
    śmiertelny
    śmiertelny
    śmiertelne
    śmiertelna
    liczba mnoga
    p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
    M. śmiertelni
    śmiertelni
    śmiertelne
    śmiertelne
    D. śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelnych
    C. śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    śmiertelnym
    B. śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelne
    N. śmiertelnymi
    śmiertelnymi
    śmiertelnymi
    śmiertelnymi
    Ms. śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelnych
    śmiertelnych
    W. śmiertelni
    śmiertelni
    śmiertelne
    śmiertelne
  • Twarde -t- przed -e- wyraźnie wskazuje na obcy wpływ. Zwykle przyjmuje się pożyczkę st.czes. smrte(d)lný (Siatkowski, Basaj). Bohemizm ten jeszcze w XV w. konkurował z rodzimą formą przymiotnikową - st.pol. śmiertny, ale w późniejszym okresie wyparł skutecznie tę ostatnią.