uderzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

6.

książk. zostać przez kogoś zauważonym jako coś dziwnego lub zaskakującego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

Połączenia

czyjś wygląd uderzył kogoś; czyjaś uroda uderzyła kogoś

Cytaty

Przypomniał sobie, że gdy obserwował kleryków podczas przerwy, coś go w tym widoku uderzyło, wydało mu się nienaturalne. Wciąż jednak nie potrafił sprecyzować, o co mu wtedy chodziło.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

We wszystkich wywiadach, z którymi udało mi się zapoznać, uderzyło mnie jedno. Mianowicie na pytanie, jak zachowywali się terroryści, odpowiadają: „Bardzo przyzwoicie. Czasem,, owszem, popchnęli, krzywo spojrzeli, podnieśli głos, no ale nie można im się dziwić, byli zdenerwowani. [...]”.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004

[...] pojechał kiedyś na Litwę i uderzyło go, że wszystko jest tam inne, a ludzie mówią w swoim [...] języku.

źródło: NKJP: Małgorzata Andrzej Nocuń Brzezicki: Białoruś: kartofle i dżinsy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uderzę	uderzymy
2 os.	uderzysz	uderzycie
3 os.	uderzy	uderzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzyłem +(e)m uderzył	uderzyłam +(e)m uderzyła	uderzyłom +(e)m uderzyło	uderzyliśmy +(e)śmy uderzyli	uderzyłyśmy +(e)śmy uderzyły
2 os.	uderzyłeś +(e)ś uderzył	uderzyłaś +(e)ś uderzyła	uderzyłoś +(e)ś uderzyło	uderzyliście +(e)ście uderzyli	uderzyłyście +(e)ście uderzyły
3 os.	uderzył	uderzyła	uderzyło	uderzyli	uderzyły

bezosobnik: uderzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uderzmy
2 os.	uderz	uderzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uderzyłbym bym uderzył	uderzyłabym bym uderzyła	uderzyłobym bym uderzyło	uderzylibyśmy byśmy uderzyli	uderzyłybyśmy byśmy uderzyły
2 os.	uderzyłbyś byś uderzył	uderzyłabyś byś uderzyła	uderzyłobyś byś uderzyło	uderzylibyście byście uderzyli	uderzyłybyście byście uderzyły
3 os.	uderzyłby by uderzył	uderzyłaby by uderzyła	uderzyłoby by uderzyło	uderzyliby by uderzyli	uderzyłyby by uderzyły

bezosobnik: uderzono by

bezokolicznik: uderzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uderzywszy

gerundium: uderzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uderzenie	uderzenia
D.	uderzenia	uderzeń
C.	uderzeniu	uderzeniom
B.	uderzenie	uderzenia
N.	uderzeniem	uderzeniami
Ms.	uderzeniu	uderzeniach
W.	uderzenie	uderzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uderzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uderzony	uderzony	uderzony	uderzone	uderzona
D.	uderzonego	uderzonego	uderzonego	uderzonego	uderzonej
C.	uderzonemu	uderzonemu	uderzonemu	uderzonemu	uderzonej
B.	uderzonego	uderzonego	uderzony	uderzone	uderzoną
N.	uderzonym	uderzonym	uderzonym	uderzonym	uderzoną
Ms.	uderzonym	uderzonym	uderzonym	uderzonym	uderzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uderzeni	uderzeni	uderzone	uderzone
D.	uderzonych	uderzonych	uderzonych	uderzonych
C.	uderzonym	uderzonym	uderzonym	uderzonym
B.	uderzonych	uderzonych	uderzonych	uderzone
N.	uderzonymi	uderzonymi	uderzonymi	uderzonymi
Ms.	uderzonych	uderzonych	uderzonych	uderzonych

odpowiednik aspektowy: uderzać

Składnia

	+	uderzyć	+	KOGO + (CZYM)
	+	uderzyć	+	KOGO + (że ZDANIE)

Pochodzenie

psł. *udъriti 'uderzyć'

Z przedrostkiem *u-od psł. czasownika *dъriti (z nieregularnym rozwojem e < ъ [w pozycji słabej])