Jak korzystać ze słownika?

patrzeć

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

8. zdrowia

  • Definicja

    8.

    daw.  uważać na coś i starać się, żeby było takie jak trzeba
  • Wymowa

    [patszeć] lub pot. [paczszeć]

  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

  • Cytaty

    Niechby poszedł Romek do szkoły rolniczej, do dziennej nie, bo ktoś musi patrzeć ziemi. Ale do zaocznej.

    źródło: NKJP: Andrzej Różalski: Dla których nie ma nowych ksiąg, Gazeta Wyborcza, 1992-10-16

    Ja sam byłem dosyć poturbowany, ściągnięto mnie gwałtownie z konia, no i wtedy nie miałem czasu patrzeć kobyły.

    źródło: NKJP: Ryszard Kincel: Londyńskie pamiętniki Arki Bożka (18), Nowiny Raciborskie, 2002-03-27

    Michał, ty się o to nie martw, tylko baw się, dobrze odżywiaj, patrz zdrowia!

    źródło: NKJP: Joanna Siedlecka: Jaśnie Panicz. O Witoldzie Gombrowiczu, 1987
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. patrzę
    		 patrzymy
    2 os. patrzysz
    		 patrzycie
    3 os. patrzy
    		 patrzą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. patrzałem
    +(e)m patrzał
    		 patrzałam
    +(e)m patrzała
    		 patrzałom
    +(e)m patrzało
    		 patrzeliśmy
    +(e)śmy patrzeli
    		 patrzałyśmy
    +(e)śmy patrzały
    2 os. patrzałeś
    +(e)ś patrzał
    		 patrzałaś
    +(e)ś patrzała
    		 patrzałoś
    +(e)ś patrzało
    		 patrzeliście
    +(e)ście patrzeli
    		 patrzałyście
    +(e)ście patrzały
    3 os. patrzał
    		 patrzała
    		 patrzało
    		 patrzeli
    		 patrzały

    bezosobnik: patrzano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę patrzał
    będę patrzeć
    		 będę patrzała
    będę patrzeć
    		 będę patrzało
    będę patrzeć
    		 będziemy patrzeli
    będziemy patrzeć
    		 będziemy patrzały
    będziemy patrzeć
    2 os. będziesz patrzał
    będziesz patrzeć
    		 będziesz patrzała
    będziesz patrzeć
    		 będziesz patrzało
    będziesz patrzeć
    		 będziecie patrzeli
    będziecie patrzeć
    		 będziecie patrzały
    będziecie patrzeć
    3 os. będzie patrzał
    będzie patrzeć
    		 będzie patrzała
    będzie patrzeć
    		 będzie patrzało
    będzie patrzeć
    		 będą patrzeli
    będą patrzeć
    		 będą patrzały
    będą patrzeć

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. patrzmy
    2 os. patrz
    		 patrzcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. patrzałbym
    bym patrzał
    		 patrzałabym
    bym patrzała
    		 patrzałobym
    bym patrzało
    		 patrzelibyśmy
    byśmy patrzeli
    		 patrzałybyśmy
    byśmy patrzały
    2 os. patrzałbyś
    byś patrzał
    		 patrzałabyś
    byś patrzała
    		 patrzałobyś
    byś patrzało
    		 patrzelibyście
    byście patrzeli
    		 patrzałybyście
    byście patrzały
    3 os. patrzałby
    by patrzał
    		 patrzałaby
    by patrzała
    		 patrzałoby
    by patrzało
    		 patrzeliby
    by patrzeli
    		 patrzałyby
    by patrzały

    bezosobnik: patrzano by

    bezokolicznik: patrzeć

    imiesłów przysłówkowy współczesny: patrząc

    gerundium: patrzenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: patrzący

  • Składnia
    Rzosobowy + patrzeć +
    CZEGO
  • Pochodzenie

    psł. *patriti 'kierować wzrok na coś, spoglądać, patrzeć, wypatrywać czegoś; dbać o coś, troszczyć się; przynosić korzyść, należeć do kogoś'

    Pierwotne znaczenie psł. *patriti to prawdopodobnie 'dawać pożywienie, karmę, paszę, karmić, hodować', z tego potem 'zaopatrywać, dbać o coś, doglądać czegoś, kogoś, z tego zaś 'kierować wzrok na coś, na kogoś, patrzeć, wypatrywać' (Bor); dawną formą polskiego bezokolicznika było patrzyć