zderzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

zestawić ze sobą dla kontrastu przeciwstawne postawy lub zjawiska

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

zderzyć logikę z absurdem; dorobek dwóch tytanów sztuki, tradycję ze współczesnością, uniwersalizm z osobistym przeżyciem; lotność dowcipu polskiego i niemieckiego; zderzenie cywilizacji, Kościoła katolickiego z liberalnym światem, kultur, postaw; ideałów z rzeczywistością, marzeń z rzeczywistością, rzeczywistości i wyobrażeń, świata marzeń i realności, teorii z praktyką, założeń teoretycznych z praktyką; przeciwieństw

Cytaty

Ten artysta potrafi w wizualizację Bułhakowskiego świata wrysować czas, tradycje, zderzyć uniwersalizm z osobistym przeżyciem.

źródło: NKJP: (AN): Ikonosfera legendy, Dziennik Polski, 2000-09-27

Członkowie grupy artystycznej Łódź-Kaliska na swoje 20-lecie zderzyli tradycję ze współczesnością, wywołując skandal obyczajowy we florenckiej Galerii Uffizi.

źródło: NKJP: Robert Leszczyński: Plebiscyt czytelników i słuchaczy, Gazeta Wyborcza, 1999-04-09

Zderzenie postaw dwóch głównych bohaterów, ich spór, w którym żaden nie ma ostatecznej racji, brzmi, mimo kostiumów z epoki, wciąż aktualnie.

źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Z wojny, Polityka, 2005-10-15

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zderzę	zderzymy
2 os.	zderzysz	zderzycie
3 os.	zderzy	zderzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzyłem +(e)m zderzył	zderzyłam +(e)m zderzyła	zderzyłom +(e)m zderzyło	zderzyliśmy +(e)śmy zderzyli	zderzyłyśmy +(e)śmy zderzyły
2 os.	zderzyłeś +(e)ś zderzył	zderzyłaś +(e)ś zderzyła	zderzyłoś +(e)ś zderzyło	zderzyliście +(e)ście zderzyli	zderzyłyście +(e)ście zderzyły
3 os.	zderzył	zderzyła	zderzyło	zderzyli	zderzyły

bezosobnik: zderzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zderzmy
2 os.	zderz	zderzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zderzyłbym bym zderzył	zderzyłabym bym zderzyła	zderzyłobym bym zderzyło	zderzylibyśmy byśmy zderzyli	zderzyłybyśmy byśmy zderzyły
2 os.	zderzyłbyś byś zderzył	zderzyłabyś byś zderzyła	zderzyłobyś byś zderzyło	zderzylibyście byście zderzyli	zderzyłybyście byście zderzyły
3 os.	zderzyłby by zderzył	zderzyłaby by zderzyła	zderzyłoby by zderzyło	zderzyliby by zderzyli	zderzyłyby by zderzyły

bezosobnik: zderzono by

bezokolicznik: zderzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zderzywszy

gerundium: zderzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zderzenie	zderzenia
D.	zderzenia	zderzeń
C.	zderzeniu	zderzeniom
B.	zderzenie	zderzenia
N.	zderzeniem	zderzeniami
Ms.	zderzeniu	zderzeniach
W.	zderzenie	zderzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zderzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zderzony	zderzony	zderzony	zderzone	zderzona
D.	zderzonego	zderzonego	zderzonego	zderzonego	zderzonej
C.	zderzonemu	zderzonemu	zderzonemu	zderzonemu	zderzonej
B.	zderzonego	zderzonego	zderzony	zderzone	zderzoną
N.	zderzonym	zderzonym	zderzonym	zderzonym	zderzoną
Ms.	zderzonym	zderzonym	zderzonym	zderzonym	zderzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zderzeni	zderzeni	zderzone	zderzone
D.	zderzonych	zderzonych	zderzonych	zderzonych
C.	zderzonym	zderzonym	zderzonym	zderzonym
B.	zderzonych	zderzonych	zderzonych	zderzone
N.	zderzonymi	zderzonymi	zderzonymi	zderzonymi
Ms.	zderzonych	zderzonych	zderzonych	zderzonych

odpowiednik aspektowy: zderzać

Składnia

	+	zderzyć	+	CO + (z CZYM)
	+	zderzyć	+	(z CZYM)

Pochodzenie

psł. *sъ-dъriti 'zderzyć'

Z przedrostkiem *sъ- od psł. *dъriti ‘uderzać’