-
3.
być zapowiedzią czegoś -
ATEMATYCZNY
-
synonimy: zwiastować
-
- głos, mina, ton, uśmiech, wygląd, zapach wróży coś
- wróżyć deszcz, mróz, opady, pogodę, urodzaj; jakiś (deszczowy, urodzajny...) rok
-
Niebo leciutko przydymione bielą wróżyło trwałą pogodę.
źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
W drogę do wujowskich Płomian wyruszono dopiero koło południa, mimo iż szło na mróz, a ołowiane chmury wróżyły śnieżycę.
źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003
Teraz zobaczył [...] szalik. I ten zawodowy miły uśmiech, który rzadko wróżył coś dobrego.
źródło: NKJP: Marcin Wroński: Officium Secretum: pies pański, 2010
Kiedy wreszcie wjechaliśmy do lasu, mokra i straszliwie podziurawiona droga nie wróżyła niczego dobrego.
źródło: NKJP: Tomasz Szmandra: Nie tylko na szosę, Dziennik Zachodni, 2007-09-13
Miał wygląd nie wróżący niczego dobrego, ani śladu uśmiechu na wargach czy w oczach.
źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn, Krąg Pierwszy. Tom 2, 1996
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. wróżę
wróżymy
2 os. wróżysz
wróżycie
3 os. wróży
wróżą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. wróżyłem
+(e)m wróżył
wróżyłam
+(e)m wróżyła
wróżyłom
+(e)m wróżyło
wróżyliśmy
+(e)śmy wróżyli
wróżyłyśmy
+(e)śmy wróżyły
2 os. wróżyłeś
+(e)ś wróżył
wróżyłaś
+(e)ś wróżyła
wróżyłoś
+(e)ś wróżyło
wróżyliście
+(e)ście wróżyli
wróżyłyście
+(e)ście wróżyły
3 os. wróżył
wróżyła
wróżyło
wróżyli
wróżyły
bezosobnik: wróżono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę wróżył
będę wróżyć
będę wróżyła
będę wróżyć
będę wróżyło
będę wróżyć
będziemy wróżyli
będziemy wróżyć
będziemy wróżyły
będziemy wróżyć
2 os. będziesz wróżył
będziesz wróżyć
będziesz wróżyła
będziesz wróżyć
będziesz wróżyło
będziesz wróżyć
będziecie wróżyli
będziecie wróżyć
będziecie wróżyły
będziecie wróżyć
3 os. będzie wróżył
będzie wróżyć
będzie wróżyła
będzie wróżyć
będzie wróżyło
będzie wróżyć
będą wróżyli
będą wróżyć
będą wróżyły
będą wróżyć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. wróżmy
2 os. wróż
wróżcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. wróżyłbym
bym wróżył
wróżyłabym
bym wróżyła
wróżyłobym
bym wróżyło
wróżylibyśmy
byśmy wróżyli
wróżyłybyśmy
byśmy wróżyły
2 os. wróżyłbyś
byś wróżył
wróżyłabyś
byś wróżyła
wróżyłobyś
byś wróżyło
wróżylibyście
byście wróżyli
wróżyłybyście
byście wróżyły
3 os. wróżyłby
by wróżył
wróżyłaby
by wróżyła
wróżyłoby
by wróżyło
wróżyliby
by wróżyli
wróżyłyby
by wróżyły
bezosobnik: wróżono by
bezokolicznik: wróżyć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
wróżąc
gerundium: wróżenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. wróżenie
wróżenia
D. wróżenia
wróżeń
C. wróżeniu
wróżeniom
B. wróżenie
wróżenia
N. wróżeniem
wróżeniami
Ms. wróżeniu
wróżeniach
W. wróżenie
wróżenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: wróżący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. wróżący
wróżący
wróżący
wróżące
wróżąca
D. wróżącego
wróżącego
wróżącego
wróżącego
wróżącej
C. wróżącemu
wróżącemu
wróżącemu
wróżącemu
wróżącej
B. wróżącego
wróżącego
wróżący
wróżące
wróżącą
N. wróżącym
wróżącym
wróżącym
wróżącym
wróżącą
Ms. wróżącym
wróżącym
wróżącym
wróżącym
wróżącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. wróżący
wróżący
wróżące
wróżące
D. wróżących
wróżących
wróżących
wróżących
C. wróżącym
wróżącym
wróżącym
wróżącym
B. wróżących
wróżących
wróżących
wróżące
N. wróżącymi
wróżącymi
wróżącymi
wróżącymi
Ms. wróżących
wróżących
wróżących
wróżących
odpowiednik aspektowy: wywróżyć
-
+ wróżyć + CO -
psł. *voržiti 'odgadywać, przepowiadać przyszłość'
Czasownik oparty na psł. rzeczowniku *vorgъ 'rzucanie losów, odgadywanie, przepowiadanie przyszłości; los, przeznaczenie objawiające się przy takim wróżeniu'