rozpalać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

4.

powodować, że jakieś zjawisko się pojawia lub staje bardziej intensywne

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozbudzać
rozniecać
rozżegać

Połączenia

działalność rozpala coś; gesty rozpalają coś
rozpalać antysemityzm, atmosferę, konflikt; emocje, miłość, nadzieję, namiętność, nienawiść

Cytaty

Stłumione myślami o bezsensie życia, walczyły z pragnieniem śmierci, by powolutku rozpalać nadzieję.

źródło: NKJP: Przebudzeni, Dziennik Polski, 2001-04-13

Wpływowi przedstawiciele społeczności międzynarodowej maskują swoją hipokryzję pustymi słowami o pokoju, lecz ich działalność rozpala konflikt w Kosowie i Metochii.

źródło: NKJP: Łukasz Sommer [tłum]: Bandyci marzą o Wielkiej Albanii, Gazeta Wyborcza, 1999-04-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpalam	rozpalamy
2 os.	rozpalasz	rozpalacie
3 os.	rozpala	rozpalają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpalałem +(e)m rozpalał	rozpalałam +(e)m rozpalała	rozpalałom +(e)m rozpalało	rozpalaliśmy +(e)śmy rozpalali	rozpalałyśmy +(e)śmy rozpalały
2 os.	rozpalałeś +(e)ś rozpalał	rozpalałaś +(e)ś rozpalała	rozpalałoś +(e)ś rozpalało	rozpalaliście +(e)ście rozpalali	rozpalałyście +(e)ście rozpalały
3 os.	rozpalał	rozpalała	rozpalało	rozpalali	rozpalały

bezosobnik: rozpalano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozpalał będę rozpalać	będę rozpalała będę rozpalać	będę rozpalało będę rozpalać	będziemy rozpalali będziemy rozpalać	będziemy rozpalały będziemy rozpalać
2 os.	będziesz rozpalał będziesz rozpalać	będziesz rozpalała będziesz rozpalać	będziesz rozpalało będziesz rozpalać	będziecie rozpalali będziecie rozpalać	będziecie rozpalały będziecie rozpalać
3 os.	będzie rozpalał będzie rozpalać	będzie rozpalała będzie rozpalać	będzie rozpalało będzie rozpalać	będą rozpalali będą rozpalać	będą rozpalały będą rozpalać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpalajmy
2 os.	rozpalaj	rozpalajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpalałbym bym rozpalał	rozpalałabym bym rozpalała	rozpalałobym bym rozpalało	rozpalalibyśmy byśmy rozpalali	rozpalałybyśmy byśmy rozpalały
2 os.	rozpalałbyś byś rozpalał	rozpalałabyś byś rozpalała	rozpalałobyś byś rozpalało	rozpalalibyście byście rozpalali	rozpalałybyście byście rozpalały
3 os.	rozpalałby by rozpalał	rozpalałaby by rozpalała	rozpalałoby by rozpalało	rozpalaliby by rozpalali	rozpalałyby by rozpalały

bezosobnik: rozpalano by

bezokolicznik: rozpalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpalając

gerundium: rozpalanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpalanie	rozpalania
D.	rozpalania	rozpalań
C.	rozpalaniu	rozpalaniom
B.	rozpalanie	rozpalania
N.	rozpalaniem	rozpalaniami
Ms.	rozpalaniu	rozpalaniach
W.	rozpalanie	rozpalania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpalający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpalający	rozpalający	rozpalający	rozpalające	rozpalająca
D.	rozpalającego	rozpalającego	rozpalającego	rozpalającego	rozpalającej
C.	rozpalającemu	rozpalającemu	rozpalającemu	rozpalającemu	rozpalającej
B.	rozpalającego	rozpalającego	rozpalający	rozpalające	rozpalającą
N.	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającą
Ms.	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpalający	rozpalający	rozpalające	rozpalające
D.	rozpalających	rozpalających	rozpalających	rozpalających
C.	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym	rozpalającym
B.	rozpalających	rozpalających	rozpalających	rozpalające
N.	rozpalającymi	rozpalającymi	rozpalającymi	rozpalającymi
Ms.	rozpalających	rozpalających	rozpalających	rozpalających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpalany	rozpalany	rozpalany	rozpalane	rozpalana
D.	rozpalanego	rozpalanego	rozpalanego	rozpalanego	rozpalanej
C.	rozpalanemu	rozpalanemu	rozpalanemu	rozpalanemu	rozpalanej
B.	rozpalanego	rozpalanego	rozpalany	rozpalane	rozpalaną
N.	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym	rozpalaną
Ms.	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpalani	rozpalani	rozpalane	rozpalane
D.	rozpalanych	rozpalanych	rozpalanych	rozpalanych
C.	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym	rozpalanym
B.	rozpalanych	rozpalanych	rozpalanych	rozpalane
N.	rozpalanymi	rozpalanymi	rozpalanymi	rozpalanymi
Ms.	rozpalanych	rozpalanych	rozpalanych	rozpalanych

odpowiednik aspektowy: rozpalić

Składnia

+

rozpalać

+

CO

Pochodzenie

ogsł. *orz-paľati

Zob. palić)