krajać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

wykonując posuwiste ruchy ostrym narzędziem, dzielić coś na części lub oddzielać część od całości

Warianty

częściej kroić

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Jedzenie i jego przygotowanie

czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ciąć

Połączenia

krajać befsztyk, chleb, ciasto, cielęcinę, drób, kluski, łososia, makaron, migdały, mięso, pietruszkę, pomarańcze, słoninę, tort, warzywa, wędlinę; kawałki, pajdy, plasterki czegoś
krajać nożem, scyzorykiem
krajać na cząstki, na czworo; na kawałki, na kostki, na plasterki, na plastry; na kanapki
krajać w kawałki, w kostkę, w kromki, w paski, w pasy, w talarki
krajać w kuchni
krajać cieniutko, cienko, drobno, grubo, poprzecznie, równiutko, wzdłuż; w poprzek
musieć, skończyć krajać
krajać i smarować, krajać i wydzielać porcje; krajać i wrzucać do garnka; krajany i jedzony; smażony i krajany; krajanie i czyszczenie
kluseczki krajane, ręcznie krajany makaron, deska do krajania; nożyce do krajania drobiu

Cytaty

	W tortach dekorowanych symetrycznie lub w ogóle niedekorowanych [...] odciskamy odwróconą szklanką kółko w ich symetrycznym środku, wycinamy je, a później krajemy tort na trójkąty o ściętych czubkach. źródło: NKJP: Brat Chama: Biesiadny savoir-vivre, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-03-17
	Ojciec krajał świeży chrzan i dawał go nam skosztować. źródło: NKJP: Jan Paulas, Cezary Sękalski: Oni nas stworzyli, 2002
	W pewnej chwili spostrzegłem, że kraje diamentem szkło gabloty, w której leżały złote monety z czternastego wieku. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1962
	Tłumaczył jej sucho, precyzyjnie, a ona, słuchając, nalewała herbatę, krajała chleb i jakąś kiełbasę przywiezioną z podgrójeckiej wsi. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967
	Gdy się piwo zagotuje, lać powoli, ciągle mieszając w garnek, [...] wstawić na ogień [...] i wylać na wazę, gdzie powinien być chleb krajany w kostkę i podsuszony ser. źródło: NKJP: Smakosz: Polewki i nie tylko, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-01-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kraję	krajemy
2 os.	krajesz	krajecie
3 os.	kraje	krają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krajałem +(e)m krajał	krajałam +(e)m krajała	krajałom +(e)m krajało	krajaliśmy +(e)śmy krajali	krajałyśmy +(e)śmy krajały
2 os.	krajałeś +(e)ś krajał	krajałaś +(e)ś krajała	krajałoś +(e)ś krajało	krajaliście +(e)ście krajali	krajałyście +(e)ście krajały
3 os.	krajał	krajała	krajało	krajali	krajały

bezosobnik: krajano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę krajał będę krajać	będę krajała będę krajać	będę krajało będę krajać	będziemy krajali będziemy krajać	będziemy krajały będziemy krajać
2 os.	będziesz krajał będziesz krajać	będziesz krajała będziesz krajać	będziesz krajało będziesz krajać	będziecie krajali będziecie krajać	będziecie krajały będziecie krajać
3 os.	będzie krajał będzie krajać	będzie krajała będzie krajać	będzie krajało będzie krajać	będą krajali będą krajać	będą krajały będą krajać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		krajmy
2 os.	kraj	krajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krajałbym bym krajał	krajałabym bym krajała	krajałobym bym krajało	krajalibyśmy byśmy krajali	krajałybyśmy byśmy krajały
2 os.	krajałbyś byś krajał	krajałabyś byś krajała	krajałobyś byś krajało	krajalibyście byście krajali	krajałybyście byście krajały
3 os.	krajałby by krajał	krajałaby by krajała	krajałoby by krajało	krajaliby by krajali	krajałyby by krajały

bezosobnik: krajano by

bezokolicznik: krajać

imiesłów przysłówkowy współczesny: krając

gerundium: krajanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	krajanie	krajania
D.	krajania	krajań
C.	krajaniu	krajaniom
B.	krajanie	krajania
N.	krajaniem	krajaniami
Ms.	krajaniu	krajaniach
W.	krajanie	krajania

imiesłów przymiotnikowy czynny: krający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krający	krający	krający	krające	krająca
D.	krającego	krającego	krającego	krającego	krającej
C.	krającemu	krającemu	krającemu	krającemu	krającej
B.	krającego	krającego	krający	krające	krającą
N.	krającym	krającym	krającym	krającym	krającą
Ms.	krającym	krającym	krającym	krającym	krającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krający	krający	krające	krające
D.	krających	krających	krających	krających
C.	krającym	krającym	krającym	krającym
B.	krających	krających	krających	krające
N.	krającymi	krającymi	krającymi	krającymi
Ms.	krających	krających	krających	krających

imiesłów przymiotnikowy bierny: krajany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krajany	krajany	krajany	krajane	krajana
D.	krajanego	krajanego	krajanego	krajanego	krajanej
C.	krajanemu	krajanemu	krajanemu	krajanemu	krajanej
B.	krajanego	krajanego	krajany	krajane	krajaną
N.	krajanym	krajanym	krajanym	krajanym	krajaną
Ms.	krajanym	krajanym	krajanym	krajanym	krajanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krajani	krajani	krajane	krajane
D.	krajanych	krajanych	krajanych	krajanych
C.	krajanym	krajanym	krajanym	krajanym
B.	krajanych	krajanych	krajanych	krajane
N.	krajanymi	krajanymi	krajanymi	krajanymi
Ms.	krajanych	krajanych	krajanych	krajanych

odpowiednik aspektowy: pokrajać

Składnia

+

krajać

+

CO + (CZYM) + (na CO | w CO)

Pochodzenie

psł. *krajati 'oddzielać, odcinać, rozcinać'