budować - Wielki słownik języka polskiego PAN

5.

opierać coś na czymś

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

budować plany, nadzieje, pokój, porozumienie, szczęście, zgodę, życie
budować na jakimś fundamencie, na kłamstwie, na nienawiści, na prawdzie, na solidnych podstawach, na wierze, na zaufaniu

	Castoriadis nie chciał budować nadziei na kłamstwie. Uważał, że lewicowemu intelektualiście nie wolno gwałcić prawdy. źródło: NKJP: Z perspektywy bitego, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-12-11
	Jednak obecnie, chyba bardziej niż kiedykolwiek, jesteśmy nieustannie jakby naznaczeni wpływami mentalności, która jest budowana na fundamencie ludzkiej skłonności do egoizmu. źródło: NKJP: Szczęście w dawaniu, Dziennik Polski, 2003-03-05
	Nie można budować chrześcijaństwa na nienawiści, to fałszywa droga. źródło: NKJP: Fałszywa droga, Dziennik Polski, 2002-05-02
	Czy należy budować chrystologię na przekazie wiary, udostępnionym nam w pismach NT i rozwiniętym później w oficjalnej nauce Kościoła, czy raczej należy podążać po ścieżkach poznania właściwego dla historii? źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000
	Swój świat budował na lekturze Biblii i na pismach Swedenborga. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Ulro, 1994

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	budowałem +(e)m budował	budowałam +(e)m budowała	budowałom +(e)m budowało	budowaliśmy +(e)śmy budowali	budowałyśmy +(e)śmy budowały
2 os.	budowałeś +(e)ś budował	budowałaś +(e)ś budowała	budowałoś +(e)ś budowało	budowaliście +(e)ście budowali	budowałyście +(e)ście budowały
3 os.	budował	budowała	budowało	budowali	budowały

bezosobnik: budowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę budował będę budować	będę budowała będę budować	będę budowało będę budować	będziemy budowali będziemy budować	będziemy budowały będziemy budować
2 os.	będziesz budował będziesz budować	będziesz budowała będziesz budować	będziesz budowało będziesz budować	będziecie budowali będziecie budować	będziecie budowały będziecie budować
3 os.	będzie budował będzie budować	będzie budowała będzie budować	będzie budowało będzie budować	będą budowali będą budować	będą budowały będą budować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		budujmy
2 os.	buduj	budujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	budowałbym bym budował	budowałabym bym budowała	budowałobym bym budowało	budowalibyśmy byśmy budowali	budowałybyśmy byśmy budowały
2 os.	budowałbyś byś budował	budowałabyś byś budowała	budowałobyś byś budowało	budowalibyście byście budowali	budowałybyście byście budowały
3 os.	budowałby by budował	budowałaby by budowała	budowałoby by budowało	budowaliby by budowali	budowałyby by budowały

bezosobnik: budowano by

bezokolicznik: budować

imiesłów przysłówkowy współczesny: budując

gerundium: budowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: budujący

imiesłów przymiotnikowy bierny: budowany

odpowiednik aspektowy: zbudować

Rz_osobowy

+

budować

+

CO + NA CZYM

śr.-w.-niem. būden