zbić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

8.

doprowadzić do zmniejszenia się natężenia jakiegoś zjawiska lub cechy, wyrażonej liczbowo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Finanse

czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Choroby i ich leczenie

leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Pielęgnacja ciała

czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zmniejszyć

Połączenia

zbić cenę, gorączkę, inflację, temperaturę, wagę

Cytaty

	Lawina podaży akcji Impela w ciągu kilku dni zbiła ich kurs o 70 proc. - z 30 zł do niespełna 9 zł za akcję. źródło: KWSJP: Małgorzata Pietras-Bogusz: Impelium, Polityka, 2005
	Jestem w miarę zadowolona z formy na treningach. Poza tym zbiłam piętnaście kilogramów i to mi też pomaga. źródło: KWSJP: Marcin Sabat: Podnieście medale!, Nowa Trybuna Opolska, 2006
	Chińska inwazja zbiła ceny w przetwórstwie, a więc także w skupie innych owoców. źródło: KWSJP: Joanna Solska: Raport Polityki, Polityka, 2004
	Już trzeci tydzień próbuję zbić temperaturę poniżej 37 kresek, a na ciepłą kurtkę i nieprzemakalne buty mnie nie stać. źródło: KWSJP: Tomasz Skowroński: Nie stać mnie na ciepłą kurtkę, Tygodnik Podhalański nr 3, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zbiję	zbijemy
2 os.	zbijesz	zbijecie
3 os.	zbije	zbiją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbiłem +(e)m zbił	zbiłam +(e)m zbiła	zbiłom +(e)m zbiło	zbiliśmy +(e)śmy zbili	zbiłyśmy +(e)śmy zbiły
2 os.	zbiłeś +(e)ś zbił	zbiłaś +(e)ś zbiła	zbiłoś +(e)ś zbiło	zbiliście +(e)ście zbili	zbiłyście +(e)ście zbiły
3 os.	zbił	zbiła	zbiło	zbili	zbiły

bezosobnik: zbito

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zbijmy
2 os.	zbij	zbijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbiłbym bym zbił	zbiłabym bym zbiła	zbiłobym bym zbiło	zbilibyśmy byśmy zbili	zbiłybyśmy byśmy zbiły
2 os.	zbiłbyś byś zbił	zbiłabyś byś zbiła	zbiłobyś byś zbiło	zbilibyście byście zbili	zbiłybyście byście zbiły
3 os.	zbiłby by zbił	zbiłaby by zbiła	zbiłoby by zbiło	zbiliby by zbili	zbiłyby by zbiły

bezosobnik: zbito by

bezokolicznik: zbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zbiwszy

gerundium: zbicie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zbicie	zbicia
D.	zbicia	zbić
C.	zbiciu	zbiciom
B.	zbicie	zbicia
N.	zbiciem	zbiciami
Ms.	zbiciu	zbiciach
W.	zbicie	zbicia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zbity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zbity	zbity	zbity	zbite	zbita
D.	zbitego	zbitego	zbitego	zbitego	zbitej
C.	zbitemu	zbitemu	zbitemu	zbitemu	zbitej
B.	zbitego	zbitego	zbity	zbite	zbitą
N.	zbitym	zbitym	zbitym	zbitym	zbitą
Ms.	zbitym	zbitym	zbitym	zbitym	zbitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zbici	zbici	zbite	zbite
D.	zbitych	zbitych	zbitych	zbitych
C.	zbitym	zbitym	zbitym	zbitym
B.	zbitych	zbitych	zbitych	zbite
N.	zbitymi	zbitymi	zbitymi	zbitymi
Ms.	zbitych	zbitych	zbitych	zbitych

odpowiednik aspektowy: zbijać

Składnia

+

zbić

+

CO + (o ILE)

Pochodzenie

psł. *jьzbiti // *sъbiti

Obserwuje się wielokierunkowy rozwój semantyczny. Nie zawsze da się rozstrzygnąć, do której przedrostkowej postaci przyporządkować poszczególne segmenty znaczeniowe: *jьzbiti ('zbić, rozbić, rozproszyć'), czy *sъbiti ('bijąc, powodować kurczenie; zespalać').