sędziwy

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

2. wiek

  • 2.

    książk.  charakterystyczny dla kogoś, kto długo żyje i jest bardzo stary
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Bieg życia

    starzenie się

  • synonimy:  stary I
    • sędziwy wiek; głos; sędziwa głowa, twarz; sędziwe lata
  • 16 sierpnia, profesor, doskonały gawędziarz, odznaczony Krzyżem Walecznych żołnierz Armii Krajowej, człowiek niesłychanie żywotny i, mimo sędziwego wieku, tryskający humorem, rozpoczął 101 rok życia!

    źródło: NKJP: K.Kowalski: Profesor Wesołowski honorowym obywatelem Ciechanowa, Tygodnik Ciechanowski, 2008-09-07

    Między Sandrę a Matheo wsunęła się sędziwa głowa Kobiety, siedzącej z tyłu.

    źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

    Niektórzy spośród mnichów Starego Valamo dożyli lat sędziwej starości w nowym, ubogim monasterze trudnych lat powojennych. Jeden z nich liczył już sobie 109 lat [...].

    źródło: NKJP: Wacław Hryniewicz: Dialog katolicko prawosławnu w Uusi Valmo, prasa, 1988

    Najstarsza raciborzanka [...] obchodziła 2 grudnia swoje 101 urodziny. [...] Życzeniom i gratulacjom z okazji dożycia tak sędziwych lat nie było końca.

    źródło: NKJP: E. Halewska: Starsza niż wiek, Nowiny Raciborskie, 2003-12-10

  • część mowy: przymiotnik


    Stopień równy

    liczba pojedyncza
    m1 m2 m3 n1, n2 ż
    M. sędziwy
    sędziwy
    sędziwy
    sędziwe
    sędziwa
    D. sędziwego
    sędziwego
    sędziwego
    sędziwego
    sędziwej
    C. sędziwemu
    sędziwemu
    sędziwemu
    sędziwemu
    sędziwej
    B. sędziwego
    sędziwego
    sędziwy
    sędziwe
    sędziwą
    N. sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    sędziwą
    Ms. sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    sędziwej
    W. sędziwy
    sędziwy
    sędziwy
    sędziwe
    sędziwa
    liczba mnoga
    p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
    M. sędziwi
    sędziwi
    sędziwe
    sędziwe
    D. sędziwych
    sędziwych
    sędziwych
    sędziwych
    C. sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    sędziwym
    B. sędziwych
    sędziwych
    sędziwych
    sędziwe
    N. sędziwymi
    sędziwymi
    sędziwymi
    sędziwymi
    Ms. sędziwych
    sędziwych
    sędziwych
    sędziwych
    W. sędziwi
    sędziwi
    sędziwe
    sędziwe

    Stopień wyższy

    liczba pojedyncza
    m1 m2 m3 n1, n2 ż
    M. sędziwszy
    sędziwszy
    sędziwszy
    sędziwsze
    sędziwsza
    D. sędziwszego
    sędziwszego
    sędziwszego
    sędziwszego
    sędziwszej
    C. sędziwszemu
    sędziwszemu
    sędziwszemu
    sędziwszemu
    sędziwszej
    B. sędziwszego
    sędziwszego
    sędziwszy
    sędziwsze
    sędziwszą
    N. sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszą
    Ms. sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszej
    liczba mnoga
    p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
    M. sędziwsi
    sędziwsi
    sędziwsze
    sędziwsze
    D. sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwszych
    C. sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    sędziwszym
    B. sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwsze
    N. sędziwszymi
    sędziwszymi
    sędziwszymi
    sędziwszymi
    Ms. sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwszych
    sędziwszych
  • Przymiotnik z przyrostkiem -iwy od zach.psł. *šěd- (rezultat II palatalizacji wczesnopsł. *choi̯d- 'siwy, posiwiały, (szady)'. Pierwotnie więc szedziwy (poświadczony od XVI w., dziś nadal w gwarach), z regularnym -e- < *ě przed spółgłoską palatalną. Współczesna postać sędziwy (ze spółgłoską s- w nagłosie i nieuzasadnionym -ę-) to wynik mazurzenia i skojarzenia z sędzia.