rozciągać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

4.

książk. wydłużać czas trwania czegoś

Wymowa

[roscioŋgać] lub pot. [rościoŋgać]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości czasu

upływ czasu

Połączenia

rozciągać jakąś czynność
rozciągać w czasie

Cytaty

Przez kilka środkowych rozdziałów bohaterowie snują się bez celu, sprawiając wrażenie, że autorka sztucznie rozciąga akcję w czasie, aby zamknąć ją w okresie roku szkolnego, jak to bywało w poprzednich tomach.

źródło: NKJP: Agnieszka Szady: Harry Potter i deus ex machina, Esensja, 2008, nr 02 (LXXIV)

Cierpi z powodu przeszłości i rozciąga cierpienie w przyszłość.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

- Ty mnie o to nie pytaj, człowieku! – zasyczał Mühlhaus, rozciągając po śląsku ostatnie słowo.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozciągam	rozciągamy
2 os.	rozciągasz	rozciągacie
3 os.	rozciąga	rozciągają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągałem +(e)m rozciągał	rozciągałam +(e)m rozciągała	rozciągałom +(e)m rozciągało	rozciągaliśmy +(e)śmy rozciągali	rozciągałyśmy +(e)śmy rozciągały
2 os.	rozciągałeś +(e)ś rozciągał	rozciągałaś +(e)ś rozciągała	rozciągałoś +(e)ś rozciągało	rozciągaliście +(e)ście rozciągali	rozciągałyście +(e)ście rozciągały
3 os.	rozciągał	rozciągała	rozciągało	rozciągali	rozciągały

bezosobnik: rozciągano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozciągał będę rozciągać	będę rozciągała będę rozciągać	będę rozciągało będę rozciągać	będziemy rozciągali będziemy rozciągać	będziemy rozciągały będziemy rozciągać
2 os.	będziesz rozciągał będziesz rozciągać	będziesz rozciągała będziesz rozciągać	będziesz rozciągało będziesz rozciągać	będziecie rozciągali będziecie rozciągać	będziecie rozciągały będziecie rozciągać
3 os.	będzie rozciągał będzie rozciągać	będzie rozciągała będzie rozciągać	będzie rozciągało będzie rozciągać	będą rozciągali będą rozciągać	będą rozciągały będą rozciągać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozciągajmy
2 os.	rozciągaj	rozciągajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozciągałbym bym rozciągał	rozciągałabym bym rozciągała	rozciągałobym bym rozciągało	rozciągalibyśmy byśmy rozciągali	rozciągałybyśmy byśmy rozciągały
2 os.	rozciągałbyś byś rozciągał	rozciągałabyś byś rozciągała	rozciągałobyś byś rozciągało	rozciągalibyście byście rozciągali	rozciągałybyście byście rozciągały
3 os.	rozciągałby by rozciągał	rozciągałaby by rozciągała	rozciągałoby by rozciągało	rozciągaliby by rozciągali	rozciągałyby by rozciągały

bezosobnik: rozciągano by

bezokolicznik: rozciągać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozciągając

gerundium: rozciąganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozciąganie	rozciągania
D.	rozciągania	rozciągań
C.	rozciąganiu	rozciąganiom
B.	rozciąganie	rozciągania
N.	rozciąganiem	rozciąganiami
Ms.	rozciąganiu	rozciąganiach
W.	rozciąganie	rozciągania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozciągający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozciągający	rozciągający	rozciągający	rozciągające	rozciągająca
D.	rozciągającego	rozciągającego	rozciągającego	rozciągającego	rozciągającej
C.	rozciągającemu	rozciągającemu	rozciągającemu	rozciągającemu	rozciągającej
B.	rozciągającego	rozciągającego	rozciągający	rozciągające	rozciągającą
N.	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającą
Ms.	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozciągający	rozciągający	rozciągające	rozciągające
D.	rozciągających	rozciągających	rozciągających	rozciągających
C.	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym	rozciągającym
B.	rozciągających	rozciągających	rozciągających	rozciągające
N.	rozciągającymi	rozciągającymi	rozciągającymi	rozciągającymi
Ms.	rozciągających	rozciągających	rozciągających	rozciągających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozciągany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozciągany	rozciągany	rozciągany	rozciągane	rozciągana
D.	rozciąganego	rozciąganego	rozciąganego	rozciąganego	rozciąganej
C.	rozciąganemu	rozciąganemu	rozciąganemu	rozciąganemu	rozciąganej
B.	rozciąganego	rozciąganego	rozciągany	rozciągane	rozciąganą
N.	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganą
Ms.	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozciągani	rozciągani	rozciągane	rozciągane
D.	rozciąganych	rozciąganych	rozciąganych	rozciąganych
C.	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym	rozciąganym
B.	rozciąganych	rozciąganych	rozciąganych	rozciągane
N.	rozciąganymi	rozciąganymi	rozciąganymi	rozciąganymi
Ms.	rozciąganych	rozciąganych	rozciąganych	rozciąganych

odpowiednik aspektowy: rozciągnąć

Składnia

+

rozciągać

+

CO

Pochodzenie

ogsł. *orz-tęgati (*orz-tęzati)

Zob. ciągnąć