uśmiechnąć się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

wyrazić swoje uczucia uśmiechem

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

zachowania emocjonalne

synonimy:

ktoś przywołał uśmiech na twarz
wyszczerzyć się

uśmiechnąć się kącikami ust
uśmiechnąć się z lekka; z satysfakcją, z sympatią, z zadowoleniem; z przymusem, z wysiłkiem; z politowaniem, z przekąsem, z sarkazmem
uśmiechnąć się szeroko; blado, dyskretnie, lekko, mimowolnie, nieznacznie, przelotnie, słabo; błogo, marzycielsko, melancholijnie, pogodnie, promiennie, radośnie, słodko, wesoło, tajemniczo, zagadkowo; ciepło, czule, dobrodusznie, dobrotliwie, jowialnie, łagodnie, miło, pobłażliwie, poczciwie, przepraszająco, przyjacielsko, przyjaźnie, przymilnie, rozbrajająco, serdecznie, sympatycznie, tkliwie, uprzejmie, wyrozumiale, życzliwie; anielsko, czarująco, ładnie, pięknie, przyjemnie, rozkosznie, ślicznie, ujmująco, wdzięcznie, figlarnie, filuternie, kokieteryjnie, kusząco, lubieżnie, obleśnie, ponętnie, wyzywająco, zachęcająco, zalotnie; boleśnie, gorzko, krzywo, kwaśno, niewesoło, smętnie, smutno, żałośnie; cierpko, drwiąco, ironicznie, jadowicie, lekceważąco, lodowato, pogardliwie, protekcjonalnie, sardonicznie, sarkastycznie, sceptycznie, szyderczo, wzgardliwie, zimno, zjadliwie, złośliwie, złowrogo; bezradnie, głupawo, głupio, naiwnie, nerwowo, niepewnie, nieporadnie, nieśmiało, pokornie, tępo, wstydliwie; bezczelnie, chytrze, łobuzersko, przebiegle, szelmowsko, zaczepnie; dumnie, triumfalnie, triumfująco, wyniośle, zwycięsko; dwuznacznie, fałszywie, nienaturalnie, obłudnie, sztucznie; porozumiewawczo, znacząco

	Sierżant, pilnujący telefonów, uśmiechnął się przyjaźnie. źródło: KWSJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 1958
	Uśmiechnęła się brzydko w przypływie złośliwej radości. źródło: KWSJP: Ewa Berberyusz: Jedno z dwojga, 1968
	Zamiast uśmiechnąć się lekko do fotografa śmiała się szeroko, śmiały się nie tylko jej usta, ale i oczy. źródło: KWSJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003
	Wyczerówna grała rolę młodej, nieszczęśliwej dziewczyny. Była prosta i wzruszająca, chociaż miała pewne wady dykcji. Janusz uśmiechnął się, myśląc o tym, że Józio jest za kulisami. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	Hindus uśmiechnął się jak do dobrego znajomego - pokoje będą wolne później, po sjeście parę osób wyjeżdża, ale on był gotów wydać mu klucz od pokoju miss Ward. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uśmiechnąłem się +(e)m się uśmiechnął	uśmiechnęłam się +(e)m się uśmiechnęła	uśmiechnęłom się +(e)m się uśmiechnęło	uśmiechnęliśmy się +(e)śmy się uśmiechnęli	uśmiechnęłyśmy się +(e)śmy się uśmiechnęły
2 os.	uśmiechnąłeś się +(e)ś się uśmiechnął	uśmiechnęłaś się +(e)ś się uśmiechnęła	uśmiechnęłoś się +(e)ś się uśmiechnęło	uśmiechnęliście się +(e)ście się uśmiechnęli	uśmiechnęłyście się +(e)ście się uśmiechnęły
3 os.	uśmiechnął się	uśmiechnęła się	uśmiechnęło się	uśmiechnęli się	uśmiechnęły się

bezosobnik: uśmiechnięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uśmiechnijmy się
2 os.	uśmiechnij się	uśmiechnijcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uśmiechnąłbym się bym się uśmiechnął	uśmiechnęłabym się bym się uśmiechnęła	uśmiechnęłobym się bym się uśmiechnęło	uśmiechnęlibyśmy się byśmy się uśmiechnęli	uśmiechnęłybyśmy się byśmy się uśmiechnęły
2 os.	uśmiechnąłbyś się byś się uśmiechnął	uśmiechnęłabyś się byś się uśmiechnęła	uśmiechnęłobyś się byś się uśmiechnęło	uśmiechnęlibyście się byście się uśmiechnęli	uśmiechnęłybyście się byście się uśmiechnęły
3 os.	uśmiechnąłby się by się uśmiechnął	uśmiechnęłaby się by się uśmiechnęła	uśmiechnęłoby się by się uśmiechnęło	uśmiechnęliby się by się uśmiechnęli	uśmiechnęłyby się by się uśmiechnęły

bezosobnik: uśmiechnięto by się

bezokolicznik: uśmiechnąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uśmiechnąwszy się

gerundium: uśmiechnięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

odpowiednik aspektowy: uśmiechać się

Rz_osobowy

+

uśmiechnąć się

+

(do KOGO)

Czasownik z przedrostkiem u- od rzeczownika śmiech (zob.).