trzymać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

9.

powodować, że ktoś lub coś pozostaje w stanie określonym przez następujące wyrażenie przyimkowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

podtrzymywać
utrzymywać

Połączenia

trzymać pod butem, pod kloszem, pod pantoflem; pod bronią; przy życiu; w napięciu, w niepewności, w nieświadomości; w sekrecie, w tajemnicy; w gotowości, w pogotowiu

Cytaty

- Wiesz, co mnie trzymało przy życiu, kiedy ciebie nie było? [...] - Zapach.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Jednocześnie film trzyma nas w napięciu, któremu nie dorównują żadne historie kryminalne i wojenne.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975

MPLA oskarżał UNITĘ, że w Zairze i w południowej Angoli trzyma pod bronią aż 20 tys. partyzantów.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1992-09-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	trzymam	trzymamy
2 os.	trzymasz	trzymacie
3 os.	trzyma	trzymają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trzymałem +(e)m trzymał	trzymałam +(e)m trzymała	trzymałom +(e)m trzymało	trzymaliśmy +(e)śmy trzymali	trzymałyśmy +(e)śmy trzymały
2 os.	trzymałeś +(e)ś trzymał	trzymałaś +(e)ś trzymała	trzymałoś +(e)ś trzymało	trzymaliście +(e)ście trzymali	trzymałyście +(e)ście trzymały
3 os.	trzymał	trzymała	trzymało	trzymali	trzymały

bezosobnik: trzymano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę trzymał będę trzymać	będę trzymała będę trzymać	będę trzymało będę trzymać	będziemy trzymali będziemy trzymać	będziemy trzymały będziemy trzymać
2 os.	będziesz trzymał będziesz trzymać	będziesz trzymała będziesz trzymać	będziesz trzymało będziesz trzymać	będziecie trzymali będziecie trzymać	będziecie trzymały będziecie trzymać
3 os.	będzie trzymał będzie trzymać	będzie trzymała będzie trzymać	będzie trzymało będzie trzymać	będą trzymali będą trzymać	będą trzymały będą trzymać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		trzymajmy
2 os.	trzymaj	trzymajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trzymałbym bym trzymał	trzymałabym bym trzymała	trzymałobym bym trzymało	trzymalibyśmy byśmy trzymali	trzymałybyśmy byśmy trzymały
2 os.	trzymałbyś byś trzymał	trzymałabyś byś trzymała	trzymałobyś byś trzymało	trzymalibyście byście trzymali	trzymałybyście byście trzymały
3 os.	trzymałby by trzymał	trzymałaby by trzymała	trzymałoby by trzymało	trzymaliby by trzymali	trzymałyby by trzymały

bezosobnik: trzymano by

bezokolicznik: trzymać

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzymając

gerundium: trzymanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trzymanie	trzymania
D.	trzymania	trzymań
C.	trzymaniu	trzymaniom
B.	trzymanie	trzymania
N.	trzymaniem	trzymaniami
Ms.	trzymaniu	trzymaniach
W.	trzymanie	trzymania

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzymający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trzymający	trzymający	trzymający	trzymające	trzymająca
D.	trzymającego	trzymającego	trzymającego	trzymającego	trzymającej
C.	trzymającemu	trzymającemu	trzymającemu	trzymającemu	trzymającej
B.	trzymającego	trzymającego	trzymający	trzymające	trzymającą
N.	trzymającym	trzymającym	trzymającym	trzymającym	trzymającą
Ms.	trzymającym	trzymającym	trzymającym	trzymającym	trzymającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trzymający	trzymający	trzymające	trzymające
D.	trzymających	trzymających	trzymających	trzymających
C.	trzymającym	trzymającym	trzymającym	trzymającym
B.	trzymających	trzymających	trzymających	trzymające
N.	trzymającymi	trzymającymi	trzymającymi	trzymającymi
Ms.	trzymających	trzymających	trzymających	trzymających

imiesłów przymiotnikowy bierny: trzymany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trzymany	trzymany	trzymany	trzymane	trzymana
D.	trzymanego	trzymanego	trzymanego	trzymanego	trzymanej
C.	trzymanemu	trzymanemu	trzymanemu	trzymanemu	trzymanej
B.	trzymanego	trzymanego	trzymany	trzymane	trzymaną
N.	trzymanym	trzymanym	trzymanym	trzymanym	trzymaną
Ms.	trzymanym	trzymanym	trzymanym	trzymanym	trzymanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trzymani	trzymani	trzymane	trzymane
D.	trzymanych	trzymanych	trzymanych	trzymanych
C.	trzymanym	trzymanym	trzymanym	trzymanym
B.	trzymanych	trzymanych	trzymanych	trzymane
N.	trzymanymi	trzymanymi	trzymanymi	trzymanymi
Ms.	trzymanych	trzymanych	trzymanych	trzymanych

Składnia

+

trzymać

+

KOGO/CO + W JAKIM STANIE

Pochodzenie

psł. (dial.) *trimati 'utrzymywać coś, ustawiać w jakiejś pozycji, zatrzymywać, powstrzymywać' < 'powodować, że coś sterczy, wystaje, jest nieruchome'

W etymologicznej więzi z psł. *(s)trьměti 'sterczeć, wystawać, drętwieć', na który wskazuje pol. daw. trzmią 'tkwią, sterczą' oraz dial. młpol. trzmić / natrzmić 'nakłaść lub nastawiać wiele rzeczy jedne na drugich' (Bor)