zegar - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

urządzenie mierzące upływ czasu i pokazujące, która jest godzina

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Urządzenia i maszyny

rodzaje urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości czasu

kalendarz i miary czasu

synonimy:

chronometr
czasomierz

dworcowy, kościelny, kuchenny, miejski, ratuszowy, ścienny; cyfrowy, elektroniczny, elektryczny; dokładny, precyzyjny; stary, zabytkowy zegar; zegar kominkowy, szachowy, szafkowy, wieżowy; wahadłowy, wskazówkowy, kurantowy; kwarcowy, mechaniczny
zegar satelity
zegar z budzikiem, z kukułką, z kurantem, z sekundnikiem, z wahadłem, ze wskazówkami
zegar na dworcu, na ratuszu, na ścianie, na tablicy rozdzielczej, na wieży; zegary w rakiecie
zegar i kalendarz
cyferblat, mechanizm, strzałka, tarcza, wahadło, wskazówki, wyświetlacz; naprawa; bicie, dźwięk, tykanie zegara; synchronizacja zegarów
kukułka z zegara
zegar bije, cyka, dzwoni, tyka, wybił, wydzwonił/wydzwania (godzinę); chodzi, pędzi, ruszył, spóźnia, stanął/stoi, zatrzymał się, zwalnia; mierzy (czas), odlicza (czas, dni, sekundy...), odmierza (czas, godziny...), pokazuje (siódmą, siedemnastą piętnaście, 45 minutę i 10 sekundę...), wskazał/wskazuje (wpół do dwunastej, ostatnią minutę meczu, upływ 12 minut...)
słuchać zegara
cofnąć, nakręcić, nastawić, przestawić/przestawiać, przesunąć/przesuwać, ustawić/ustawiać, wyregulować; naprawić, uruchomić, włączyć/włączać, zatrzymać/zatrzymywać; mieć, skonstruować; słyszeć zegar; zsynchronizować zegary
patrzyć, spojrzeć/spoglądać, zerknąć na zegar

	Mławianie są pewni, że czas pokazywany przez ratuszowy zegar jest mierzony wyjątkowo dokładnie za sprawą elektronicznego urządzenia połączonego z satelitą. źródło: NKJP: W.Hagedorny: Skarb ukryty na wieżyczce ratusza, Tygodnik Ciechanowski, 2008-01-15
	Do lata pozostało jeszcze 225 dni, 19 godzin, 28 minut i 30 sekund - komunikuje zegar zniecierpliwionym mewom, co już nie mogą się doczekać powrotu dokarmiającej je ciżby letników. źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008
	Boisko posiada już 125 miejsc siedzących i oświetlenie, pozwalające na organizację treningów zimą i jesienią a także nowoczesny zegar boiskowy, ufundowany przez byłego mieszkańca Krzyżanowic. źródło: NKJP: Wieści gminne, Nowiny Raciborskie, 2004-07-13
	Wygrałbym na czas, jednakże zachowałem się fair play i zatrzymałem zegar. źródło: NKJP: TR: MIĘDZYNARODOWY TURNIEJ SZACHOWY, Nakielski Czas, 2002-08-28
	– Wasz zegar spóźnia się o pięć minut – odezwał się cierpko do woźnicy. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1999

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

śr.-w.-niem. seigære

Por. niem. Seiger 'waga; zegar'; pierwotnie 'zegar wodny lub piaskowy, klepsydra'