żałować - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

odczuwać smutek z powodu jakiejś straty, która jest nie do odzyskania, lub czegoś, co minęło i nie wróci

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

żałować minionych lat, straconych dni

Nie żałuję tych lat spędzonych w małych teatrach. Ja lubię prowincję z jej specyficzną atmosferą, z teatralnymi konfliktami i przyjaźniami.

źródło: NKJP: Magda Huzarska-Szumiec: Aktor prowincjonalny, Gazeta Krakowska, 2004-05-07

Przed kilkoma laty kompletnie okradziono moje mieszkanie. Najbardziej żałowałem utraty sportowych pamiątek.

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: Osiemset marek za olimpijskie złoto, Gazeta Wyborcza, 1993-01-07

Wkrótce będzie gotów wyruszyć w tę wymarzoną pielgrzymkę i jest mu całkiem obojętne, czy z niej wróci. „Tutaj, sami widzicie [...]. Bieda z nędzą nam patronują, nie będzie za czym tęsknić ani czego żałować” - dodał.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński, Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żałuję	żałujemy
2 os.	żałujesz	żałujecie
3 os.	żałuje	żałują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żałowałem +(e)m żałował	żałowałam +(e)m żałowała	żałowałom +(e)m żałowało	żałowaliśmy +(e)śmy żałowali	żałowałyśmy +(e)śmy żałowały
2 os.	żałowałeś +(e)ś żałował	żałowałaś +(e)ś żałowała	żałowałoś +(e)ś żałowało	żałowaliście +(e)ście żałowali	żałowałyście +(e)ście żałowały
3 os.	żałował	żałowała	żałowało	żałowali	żałowały

bezosobnik: żałowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żałował będę żałować	będę żałowała będę żałować	będę żałowało będę żałować	będziemy żałowali będziemy żałować	będziemy żałowały będziemy żałować
2 os.	będziesz żałował będziesz żałować	będziesz żałowała będziesz żałować	będziesz żałowało będziesz żałować	będziecie żałowali będziecie żałować	będziecie żałowały będziecie żałować
3 os.	będzie żałował będzie żałować	będzie żałowała będzie żałować	będzie żałowało będzie żałować	będą żałowali będą żałować	będą żałowały będą żałować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żałujmy
2 os.	żałuj	żałujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żałowałbym bym żałował	żałowałabym bym żałowała	żałowałobym bym żałowało	żałowalibyśmy byśmy żałowali	żałowałybyśmy byśmy żałowały
2 os.	żałowałbyś byś żałował	żałowałabyś byś żałowała	żałowałobyś byś żałowało	żałowalibyście byście żałowali	żałowałybyście byście żałowały
3 os.	żałowałby by żałował	żałowałaby by żałowała	żałowałoby by żałowało	żałowaliby by żałowali	żałowałyby by żałowały

bezosobnik: żałowano by

bezokolicznik: żałować

imiesłów przysłówkowy współczesny: żałując

gerundium: żałowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żałowanie	żałowania
D.	żałowania	żałowań
C.	żałowaniu	żałowaniom
B.	żałowanie	żałowania
N.	żałowaniem	żałowaniami
Ms.	żałowaniu	żałowaniach
W.	żałowanie	żałowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: żałujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żałujący	żałujący	żałujący	żałujące	żałująca
D.	żałującego	żałującego	żałującego	żałującego	żałującej
C.	żałującemu	żałującemu	żałującemu	żałującemu	żałującej
B.	żałującego	żałującego	żałujący	żałujące	żałującą
N.	żałującym	żałującym	żałującym	żałującym	żałującą
Ms.	żałującym	żałującym	żałującym	żałującym	żałującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żałujący	żałujący	żałujące	żałujące
D.	żałujących	żałujących	żałujących	żałujących
C.	żałującym	żałującym	żałującym	żałującym
B.	żałujących	żałujących	żałujących	żałujące
N.	żałującymi	żałującymi	żałującymi	żałującymi
Ms.	żałujących	żałujących	żałujących	żałujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: żałowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żałowany	żałowany	żałowany	żałowane	żałowana
D.	żałowanego	żałowanego	żałowanego	żałowanego	żałowanej
C.	żałowanemu	żałowanemu	żałowanemu	żałowanemu	żałowanej
B.	żałowanego	żałowanego	żałowany	żałowane	żałowaną
N.	żałowanym	żałowanym	żałowanym	żałowanym	żałowaną
Ms.	żałowanym	żałowanym	żałowanym	żałowanym	żałowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żałowani	żałowani	żałowane	żałowane
D.	żałowanych	żałowanych	żałowanych	żałowanych
C.	żałowanym	żałowanym	żałowanym	żałowanym
B.	żałowanych	żałowanych	żałowanych	żałowane
N.	żałowanymi	żałowanymi	żałowanymi	żałowanymi
Ms.	żałowanych	żałowanych	żałowanych	żałowanych

Składnia

Rz_osobowy

+

żałować

+

CZEGO

Pochodzenie

psł. *žalovati 'odczuwać żal'

Zob. żal