pracować - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

wykonywać określone, zaplanowane i wymagające wysiłku czynności po to, aby osiągnąć zamierzony cel

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

ludzie; mrówki, pszczoły pracują
pracować przy odbudowie, przy przebudowie, przy renowacji, przy rozbiórce czegoś; przy zbiorach, przy żniwach
pracować fizycznie, umysłowo; naukowo; społecznie; ciężko, gorączkowo, intensywnie; z zapałem; długo,
pracować jak koń, jak maszyna, jak mrówka, jak szatan, jak wół

	Jego wygląd dowodził, że pracuje fizycznie, najpewniej jako malarz albo lakiernik, na rękach miał bowiem ślady farby. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997
	- Tak jak napisałem w liście, zbieram materiały do pracy dyplomowej, ale pracuję głównie wieczorami. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Niemiecki taniec, 2009
	Nie spieszcie się, pracujcie powoli i ostrożnie. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 2000
	Potężne dzieło malarskie zakończono we wrześniu 1897 roku. W lwowskiej rotundzie przez pięć miesięcy pracowali wspólnie węgierscy i polscy malarze. źródło: NKJP: Panorama Racławicka, Akant, 2009-12

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pracowałem +(e)m pracował	pracowałam +(e)m pracowała	pracowałom +(e)m pracowało	pracowaliśmy +(e)śmy pracowali	pracowałyśmy +(e)śmy pracowały
2 os.	pracowałeś +(e)ś pracował	pracowałaś +(e)ś pracowała	pracowałoś +(e)ś pracowało	pracowaliście +(e)ście pracowali	pracowałyście +(e)ście pracowały
3 os.	pracował	pracowała	pracowało	pracowali	pracowały

bezosobnik: pracowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pracował będę pracować	będę pracowała będę pracować	będę pracowało będę pracować	będziemy pracowali będziemy pracować	będziemy pracowały będziemy pracować
2 os.	będziesz pracował będziesz pracować	będziesz pracowała będziesz pracować	będziesz pracowało będziesz pracować	będziecie pracowali będziecie pracować	będziecie pracowały będziecie pracować
3 os.	będzie pracował będzie pracować	będzie pracowała będzie pracować	będzie pracowało będzie pracować	będą pracowali będą pracować	będą pracowały będą pracować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pracujmy
2 os.	pracuj	pracujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pracowałbym bym pracował	pracowałabym bym pracowała	pracowałobym bym pracowało	pracowalibyśmy byśmy pracowali	pracowałybyśmy byśmy pracowały
2 os.	pracowałbyś byś pracował	pracowałabyś byś pracowała	pracowałobyś byś pracowało	pracowalibyście byście pracowali	pracowałybyście byście pracowały
3 os.	pracowałby by pracował	pracowałaby by pracowała	pracowałoby by pracowało	pracowaliby by pracowali	pracowałyby by pracowały

bezosobnik: pracowano by

bezokolicznik: pracować

imiesłów przysłówkowy współczesny: pracując

gerundium: pracowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: pracujący

	+	pracować	+	(przy CZYM)
	+	pracować	+	(GDZIE)

Czasownik odrzeczownikowy od praca ; zob. praca