upatrywać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

obserwując jakieś osoby lub rzeczy, wybierać lub starać się znaleźć tę, która spełnia określony warunek

Noty o użyciu

W schemacie na pozycji celownika czasem występuje zaimek sobie .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Świat zwierząt

zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

upatrywać (sobie) !?ofiarę, !?zdobycz
upatrywać czegoś na ulicy, na ziemi

Cytaty

	Zabrała się do zbierania chrustu, upatrując miejsca, gdzie drzewa tworzyły nad ziemią dach z liści i chroniły spadłe gałęzie od wilgoci. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961
	Pustułka ma lot lekki i zręczny, lubi zawisać w powietrzu, trzepocząc się i upatrując zdobyczy na ziemi. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1996
	Zawsze sobie z góry upatrywał taką !?rzecz, którą kupował za bezcen, i dlatego z nonszalancją płacił za pozostałe drobiazgi, nie targując się. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
	Istnieje grupa konsumentów specjalizująca się w zakupach robionych w ramach wyprzedaży. Upatrują sobie dany !?produkt i cierpliwie czekają, aż jego cena zostanie obniżona. źródło: NKJP: Posezonowa wyprzedaż, Dziennik Polski, 2003-12-30
	Mężczyźni w wieku 19 i 37 lat zostali tymczasowo aresztowani. Scenariusz był zawsze taki sam. Upatrywali !?ofiarę na ulicy, zachodzili ją od tyłu i uderzali w tył głowy. źródło: NKJP: PAP: Bili i okradali, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	upatruję	upatrujemy
2 os.	upatrujesz	upatrujecie
3 os.	upatruje	upatrują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upatrywałem +(e)m upatrywał	upatrywałam +(e)m upatrywała	upatrywałom +(e)m upatrywało	upatrywaliśmy +(e)śmy upatrywali	upatrywałyśmy +(e)śmy upatrywały
2 os.	upatrywałeś +(e)ś upatrywał	upatrywałaś +(e)ś upatrywała	upatrywałoś +(e)ś upatrywało	upatrywaliście +(e)ście upatrywali	upatrywałyście +(e)ście upatrywały
3 os.	upatrywał	upatrywała	upatrywało	upatrywali	upatrywały

bezosobnik: upatrywano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę upatrywał będę upatrywać	będę upatrywała będę upatrywać	będę upatrywało będę upatrywać	będziemy upatrywali będziemy upatrywać	będziemy upatrywały będziemy upatrywać
2 os.	będziesz upatrywał będziesz upatrywać	będziesz upatrywała będziesz upatrywać	będziesz upatrywało będziesz upatrywać	będziecie upatrywali będziecie upatrywać	będziecie upatrywały będziecie upatrywać
3 os.	będzie upatrywał będzie upatrywać	będzie upatrywała będzie upatrywać	będzie upatrywało będzie upatrywać	będą upatrywali będą upatrywać	będą upatrywały będą upatrywać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		upatrujmy
2 os.	upatruj	upatrujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	upatrywałbym bym upatrywał	upatrywałabym bym upatrywała	upatrywałobym bym upatrywało	upatrywalibyśmy byśmy upatrywali	upatrywałybyśmy byśmy upatrywały
2 os.	upatrywałbyś byś upatrywał	upatrywałabyś byś upatrywała	upatrywałobyś byś upatrywało	upatrywalibyście byście upatrywali	upatrywałybyście byście upatrywały
3 os.	upatrywałby by upatrywał	upatrywałaby by upatrywała	upatrywałoby by upatrywało	upatrywaliby by upatrywali	upatrywałyby by upatrywały

bezosobnik: upatrywano by

bezokolicznik: upatrywać

imiesłów przysłówkowy współczesny: upatrując

gerundium: upatrywanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	upatrywanie	upatrywania
D.	upatrywania	upatrywań
C.	upatrywaniu	upatrywaniom
B.	upatrywanie	upatrywania
N.	upatrywaniem	upatrywaniami
Ms.	upatrywaniu	upatrywaniach
W.	upatrywanie	upatrywania

imiesłów przymiotnikowy czynny: upatrujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upatrujący	upatrujący	upatrujący	upatrujące	upatrująca
D.	upatrującego	upatrującego	upatrującego	upatrującego	upatrującej
C.	upatrującemu	upatrującemu	upatrującemu	upatrującemu	upatrującej
B.	upatrującego	upatrującego	upatrujący	upatrujące	upatrującą
N.	upatrującym	upatrującym	upatrującym	upatrującym	upatrującą
Ms.	upatrującym	upatrującym	upatrującym	upatrującym	upatrującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upatrujący	upatrujący	upatrujące	upatrujące
D.	upatrujących	upatrujących	upatrujących	upatrujących
C.	upatrującym	upatrującym	upatrującym	upatrującym
B.	upatrujących	upatrujących	upatrujących	upatrujące
N.	upatrującymi	upatrującymi	upatrującymi	upatrującymi
Ms.	upatrujących	upatrujących	upatrujących	upatrujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: upatrywany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	upatrywany	upatrywany	upatrywany	upatrywane	upatrywana
D.	upatrywanego	upatrywanego	upatrywanego	upatrywanego	upatrywanej
C.	upatrywanemu	upatrywanemu	upatrywanemu	upatrywanemu	upatrywanej
B.	upatrywanego	upatrywanego	upatrywany	upatrywane	upatrywaną
N.	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym	upatrywaną
Ms.	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	upatrywani	upatrywani	upatrywane	upatrywane
D.	upatrywanych	upatrywanych	upatrywanych	upatrywanych
C.	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym	upatrywanym
B.	upatrywanych	upatrywanych	upatrywanych	upatrywane
N.	upatrywanymi	upatrywanymi	upatrywanymi	upatrywanymi
Ms.	upatrywanych	upatrywanych	upatrywanych	upatrywanych

odpowiednik aspektowy: upatrzyć

Składnia

Rz_żywotny

+

upatrywać

+

KOGO/CZEGO | !?KOGO/CO

Pochodzenie

Zob. patrzeć

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: upatrywać kogoś, coś