rozglądać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

patrzeć uważnie na wszystkie strony

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

zmysły

hiperonimy:

patrzeć

rozglądać się na boki
rozglądać się po ludziach; po mieszkaniu, po okolicy, po podwórku, po pokoju, po pomieszczeniu, po półkach, po sali, po ulicach, po wnętrzu
rozglądać się z ciekawością, z niepokojem, ze zdziwieniem
rozglądać się dokoła, dookoła, wkoło, wokoło, wokół; bacznie, bezradnie, bojaźliwie, ciekawie, czujnie, dyskretnie, gorączkowo, nerwowo, niepewnie, nieprzytomnie, niespokojnie, ostrożnie, pilnie, podejrzliwie, trwożnie, trwożliwie, uważnie

	Przyszedł punktualnie. [...] Bez namysłu i bez rozglądania się po sali podszedł do jego stolika i usiadł po drugiej stronie. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007
	Stanęła za innymi, rozglądając się dokoła. W tłumie wypatrzyła dozorczynię z bloku naprzeciwko. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005
	Opuścił już podwórze. Wtedy szybciutko wybiegła za nim, wlokąc torbę, pognała przez kocie łby podwórka i szarpnęła za skrzydło bramy. Konrad stał z głupią miną na chodniku i rozglądał się w lewo i w prawo. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	Widziałem go, jak biegł na przełaj polami i rozglądał się, czy go nikt nie widzi. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Huk zamykanych drzwi, kolejka rusza. Rozglądam się, parę siedzeń dalej samotna kobieta, jeszcze dalej dwóch starszych mężczyzn. źródło: NKJP: Janusz Rudnicki: Chodźcie, idziemy, 2007

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozglądałem się +(e)m się rozglądał	rozglądałam się +(e)m się rozglądała	rozglądałom się +(e)m się rozglądało	rozglądaliśmy się +(e)śmy się rozglądali	rozglądałyśmy się +(e)śmy się rozglądały
2 os.	rozglądałeś się +(e)ś się rozglądał	rozglądałaś się +(e)ś się rozglądała	rozglądałoś się +(e)ś się rozglądało	rozglądaliście się +(e)ście się rozglądali	rozglądałyście się +(e)ście się rozglądały
3 os.	rozglądał się	rozglądała się	rozglądało się	rozglądali się	rozglądały się

bezosobnik: rozglądano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się rozglądał będę się rozglądać	będę się rozglądała będę się rozglądać	będę się rozglądało będę się rozglądać	będziemy się rozglądali będziemy się rozglądać	będziemy się rozglądały będziemy się rozglądać
2 os.	będziesz się rozglądał będziesz się rozglądać	będziesz się rozglądała będziesz się rozglądać	będziesz się rozglądało będziesz się rozglądać	będziecie się rozglądali będziecie się rozglądać	będziecie się rozglądały będziecie się rozglądać
3 os.	będzie się rozglądał będzie się rozglądać	będzie się rozglądała będzie się rozglądać	będzie się rozglądało będzie się rozglądać	będą się rozglądali będą się rozglądać	będą się rozglądały będą się rozglądać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozglądajmy się
2 os.	rozglądaj się	rozglądajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozglądałbym się bym się rozglądał	rozglądałabym się bym się rozglądała	rozglądałobym się bym się rozglądało	rozglądalibyśmy się byśmy się rozglądali	rozglądałybyśmy się byśmy się rozglądały
2 os.	rozglądałbyś się byś się rozglądał	rozglądałabyś się byś się rozglądała	rozglądałobyś się byś się rozglądało	rozglądalibyście się byście się rozglądali	rozglądałybyście się byście się rozglądały
3 os.	rozglądałby się by się rozglądał	rozglądałaby się by się rozglądała	rozglądałoby się by się rozglądało	rozglądaliby się by się rozglądali	rozglądałyby się by się rozglądały

bezosobnik: rozglądano by się

bezokolicznik: rozglądać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozglądając się

gerundium: rozglądanie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozglądający się

ogsł. *orz-ględati sę

z psł. *ględati (sę) 'patrzeć'

Bezpośredni (bezprzedrostkowy) polski kontynuant formy prasłowiańskiej: ględać / glądać poświadczony od XVI w., dziś występuje tylko w gwarach.