wierzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

być pewnym, że coś jest prawdziwe, istnieje lub nastąpi

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

wierzyć w duchy, w piekło, w Opatrzność, w przesądy, w swoją gwiazdę, w św. Mikołaja, w zabobony, w złe moce, w życie pozagrobowe; w ludzką dobroć, w miłość, w sprawiedliwość, w sukces; w celowość, w skuteczność, w zasadność, w sens czegoś; w czyjeś deklaracje, w czyjąś dobrą wolę, w dobre intencje, w czyjąś inteligencję, w czyjeś obietnice; we własne siły; (nie) wierzyć w cuda
głęboko, gorąco, ślepo, święcie wierzyć
wierzyć jak w Pismo Święte, jak w Ewangelię, jak w świętą prawdę
(nie) warto wierzyć; trzeba, można, należy wierzyć
wierzyć i mieć nadzieję
jeśli wierzyć...

	Trzeba wierzyć w zwycięstwo i uczynić wszystko, aby po nie sięgnąć. źródło: NKJP: Liczymy nie tylko na szczęście, Dziennik Polski, 2002-03-27
	Są ludy, które wierzą, że sen stanowi część życia tak samo prawdziwą jak jawa. źródło: KJ PWN: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
	Nie wierzę, żeby ta wojna mogła skończyć się prędko. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1997
	Czasem zaczynam już wierzyć w spiskową teorię dziejów i jakieś fatum. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002
	Jakub uśmiechnął się. - Chyba zacznę wierzyć w kobiecą intuicję - pomyślał. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wierzyłem +(e)m wierzył	wierzyłam +(e)m wierzyła	wierzyłom +(e)m wierzyło	wierzyliśmy +(e)śmy wierzyli	wierzyłyśmy +(e)śmy wierzyły
2 os.	wierzyłeś +(e)ś wierzył	wierzyłaś +(e)ś wierzyła	wierzyłoś +(e)ś wierzyło	wierzyliście +(e)ście wierzyli	wierzyłyście +(e)ście wierzyły
3 os.	wierzył	wierzyła	wierzyło	wierzyli	wierzyły

bezosobnik: wierzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wierzył będę wierzyć	będę wierzyła będę wierzyć	będę wierzyło będę wierzyć	będziemy wierzyli będziemy wierzyć	będziemy wierzyły będziemy wierzyć
2 os.	będziesz wierzył będziesz wierzyć	będziesz wierzyła będziesz wierzyć	będziesz wierzyło będziesz wierzyć	będziecie wierzyli będziecie wierzyć	będziecie wierzyły będziecie wierzyć
3 os.	będzie wierzył będzie wierzyć	będzie wierzyła będzie wierzyć	będzie wierzyło będzie wierzyć	będą wierzyli będą wierzyć	będą wierzyły będą wierzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wierzmy
2 os.	wierz	wierzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wierzyłbym bym wierzył	wierzyłabym bym wierzyła	wierzyłobym bym wierzyło	wierzylibyśmy byśmy wierzyli	wierzyłybyśmy byśmy wierzyły
2 os.	wierzyłbyś byś wierzył	wierzyłabyś byś wierzyła	wierzyłobyś byś wierzyło	wierzylibyście byście wierzyli	wierzyłybyście byście wierzyły
3 os.	wierzyłby by wierzył	wierzyłaby by wierzyła	wierzyłoby by wierzyło	wierzyliby by wierzyli	wierzyłyby by wierzyły

bezosobnik: wierzono by

bezokolicznik: wierzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: wierząc

gerundium: wierzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: wierzący

odpowiednik aspektowy: uwierzyć

psł. *věriti 'uznawać coś za prawdę, być przekonanym o czymś, dawać czemuś wiarę; polegać na kimś lub na czymś, ufać, mieć zaufanie'

Od: psł. *věra, zob. wiara