-
2.
przestrzegać czegoś -
[stszec] lub pot. [sczszec], lub pot. [szczszec]
-
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Prawo i łamanie prawa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie -
hiperonimy: przestrzegać
-
- strzec prawa, reguł, zasad
-
Był to raczej zbój niż rycerz, a jego Myrmidonowie posłuszną mu ślepo bandą rabusiów, a nie świadomymi żołnierzami, którzy się modlą, strzegą przepisów i zabijają tylko wedle reguł prawa.
źródło: KWSJP: Jan Alfred Szczepański: Troja dla dorosłych, 1975
Uroczyście ślubuję dochować wierności postanowieniom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, strzec prawa do ochrony danych osobowych, a powierzone mi obowiązki wypełniać sumiennie i bezstronnie.
źródło: KWSJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP, 2002-05-22
Początkowo pilnie strzegli zasad socrealizmu i zabierali głos inteligentnie, lecz zbyt prawomyślnie.
źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. strzegę
strzeżemy
2 os. strzeżesz
strzeżecie
3 os. strzeże
strzegą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. strzegłem
+(e)m strzegł
strzegłam
+(e)m strzegła
strzegłom
+(e)m strzegło
strzegliśmy
+(e)śmy strzegli
strzegłyśmy
+(e)śmy strzegły
2 os. strzegłeś
+(e)ś strzegł
strzegłaś
+(e)ś strzegła
strzegłoś
+(e)ś strzegło
strzegliście
+(e)ście strzegli
strzegłyście
+(e)ście strzegły
3 os. strzegł
strzegła
strzegło
strzegli
strzegły
bezosobnik: strzeżono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę strzegł
będę strzec
będę strzegła
będę strzec
będę strzegło
będę strzec
będziemy strzegli
będziemy strzec
będziemy strzegły
będziemy strzec
2 os. będziesz strzegł
będziesz strzec
będziesz strzegła
będziesz strzec
będziesz strzegło
będziesz strzec
będziecie strzegli
będziecie strzec
będziecie strzegły
będziecie strzec
3 os. będzie strzegł
będzie strzec
będzie strzegła
będzie strzec
będzie strzegło
będzie strzec
będą strzegli
będą strzec
będą strzegły
będą strzec
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. strzeżmy
2 os. strzeż
strzeżcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. strzegłbym
bym strzegł
strzegłabym
bym strzegła
strzegłobym
bym strzegło
strzeglibyśmy
byśmy strzegli
strzegłybyśmy
byśmy strzegły
2 os. strzegłbyś
byś strzegł
strzegłabyś
byś strzegła
strzegłobyś
byś strzegło
strzeglibyście
byście strzegli
strzegłybyście
byście strzegły
3 os. strzegłby
by strzegł
strzegłaby
by strzegła
strzegłoby
by strzegło
strzegliby
by strzegli
strzegłyby
by strzegły
bezosobnik: strzeżono by
bezokolicznik: strzec
imiesłów przysłówkowy współczesny: strzegąc
gerundium: strzeżenie
liczba pojedyncza liczba mnoga M. strzeżenie
strzeżenia
D. strzeżenia
strzeżeń
C. strzeżeniu
strzeżeniom
B. strzeżenie
strzeżenia
N. strzeżeniem
strzeżeniami
Ms. strzeżeniu
strzeżeniach
W. strzeżenie
strzeżenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: strzegący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. strzegący
strzegący
strzegący
strzegące
strzegąca
D. strzegącego
strzegącego
strzegącego
strzegącego
strzegącej
C. strzegącemu
strzegącemu
strzegącemu
strzegącemu
strzegącej
B. strzegącego
strzegącego
strzegący
strzegące
strzegącą
N. strzegącym
strzegącym
strzegącym
strzegącym
strzegącą
Ms. strzegącym
strzegącym
strzegącym
strzegącym
strzegącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. strzegący
strzegący
strzegące
strzegące
D. strzegących
strzegących
strzegących
strzegących
C. strzegącym
strzegącym
strzegącym
strzegącym
B. strzegących
strzegących
strzegących
strzegące
N. strzegącymi
strzegącymi
strzegącymi
strzegącymi
Ms. strzegących
strzegących
strzegących
strzegących
imiesłów przymiotnikowy bierny: strzeżony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. strzeżony
strzeżony
strzeżony
strzeżone
strzeżona
D. strzeżonego
strzeżonego
strzeżonego
strzeżonego
strzeżonej
C. strzeżonemu
strzeżonemu
strzeżonemu
strzeżonemu
strzeżonej
B. strzeżonego
strzeżonego
strzeżony
strzeżone
strzeżoną
N. strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
strzeżoną
Ms. strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
strzeżonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. strzeżeni
strzeżeni
strzeżone
strzeżone
D. strzeżonych
strzeżonych
strzeżonych
strzeżonych
C. strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
strzeżonym
B. strzeżonych
strzeżonych
strzeżonych
strzeżone
N. strzeżonymi
strzeżonymi
strzeżonymi
strzeżonymi
Ms. strzeżonych
strzeżonych
strzeżonych
strzeżonych
-
Rzosobowy + strzec + CZEGO -
psł. *stergti, *stergǫ 'mieć pod strażą, pod opieką, dozorować, pilnować, doglądać'