spekulować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

książk. wykorzystywać coś po to, by osiągnąć korzyść

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

spekulować faktami historycznymi
spekulować na nieszczęściu, na uczuciach

Cytaty

Polska jako pierwsza uznała naszą niepodległość. I w odróżnieniu od innych sąsiadów nigdy nie grzebała się w historii i nie spekulowała faktami historycznymi.

źródło: NKJP: Pojednanie dawno pojednanych, Gazeta Wyborcza, 1997-05-23

Postawa rosyjska robi wrażenie chęci spekulowania na nieszczęściu zamordowanych w Auschwitz Żydów, obywateli polskich.

źródło: NKJP: Usenet, 2007-04-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spekuluję	spekulujemy
2 os.	spekulujesz	spekulujecie
3 os.	spekuluje	spekulują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spekulowałem +(e)m spekulował	spekulowałam +(e)m spekulowała	spekulowałom +(e)m spekulowało	spekulowaliśmy +(e)śmy spekulowali	spekulowałyśmy +(e)śmy spekulowały
2 os.	spekulowałeś +(e)ś spekulował	spekulowałaś +(e)ś spekulowała	spekulowałoś +(e)ś spekulowało	spekulowaliście +(e)ście spekulowali	spekulowałyście +(e)ście spekulowały
3 os.	spekulował	spekulowała	spekulowało	spekulowali	spekulowały

bezosobnik: spekulowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spekulował będę spekulować	będę spekulowała będę spekulować	będę spekulowało będę spekulować	będziemy spekulowali będziemy spekulować	będziemy spekulowały będziemy spekulować
2 os.	będziesz spekulował będziesz spekulować	będziesz spekulowała będziesz spekulować	będziesz spekulowało będziesz spekulować	będziecie spekulowali będziecie spekulować	będziecie spekulowały będziecie spekulować
3 os.	będzie spekulował będzie spekulować	będzie spekulowała będzie spekulować	będzie spekulowało będzie spekulować	będą spekulowali będą spekulować	będą spekulowały będą spekulować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spekulujmy
2 os.	spekuluj	spekulujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spekulowałbym bym spekulował	spekulowałabym bym spekulowała	spekulowałobym bym spekulowało	spekulowalibyśmy byśmy spekulowali	spekulowałybyśmy byśmy spekulowały
2 os.	spekulowałbyś byś spekulował	spekulowałabyś byś spekulowała	spekulowałobyś byś spekulowało	spekulowalibyście byście spekulowali	spekulowałybyście byście spekulowały
3 os.	spekulowałby by spekulował	spekulowałaby by spekulowała	spekulowałoby by spekulowało	spekulowaliby by spekulowali	spekulowałyby by spekulowały

bezosobnik: spekulowano by

bezokolicznik: spekulować

imiesłów przysłówkowy współczesny: spekulując

gerundium: spekulowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spekulowanie	spekulowania
D.	spekulowania	spekulowań
C.	spekulowaniu	spekulowaniom
B.	spekulowanie	spekulowania
N.	spekulowaniem	spekulowaniami
Ms.	spekulowaniu	spekulowaniach
W.	spekulowanie	spekulowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: spekulujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spekulujący	spekulujący	spekulujący	spekulujące	spekulująca
D.	spekulującego	spekulującego	spekulującego	spekulującego	spekulującej
C.	spekulującemu	spekulującemu	spekulującemu	spekulującemu	spekulującej
B.	spekulującego	spekulującego	spekulujący	spekulujące	spekulującą
N.	spekulującym	spekulującym	spekulującym	spekulującym	spekulującą
Ms.	spekulującym	spekulującym	spekulującym	spekulującym	spekulującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spekulujący	spekulujący	spekulujące	spekulujące
D.	spekulujących	spekulujących	spekulujących	spekulujących
C.	spekulującym	spekulującym	spekulującym	spekulującym
B.	spekulujących	spekulujących	spekulujących	spekulujące
N.	spekulującymi	spekulującymi	spekulującymi	spekulującymi
Ms.	spekulujących	spekulujących	spekulujących	spekulujących

Składnia

Rz _osobowy	+	spekulować	+	CZYM
Rz _osobowy	+	spekulować	+	na CZYM

Pochodzenie

internac.

fr. spéculer

niem. spekulieren

ros. spekulírovat'

z łac. speculārī 'rozglądać sie wokoło; bacznie obserwować; śledzić', 'badać, dostrzegać, zauważać'