chronić się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

przedsiębrać jakieś środki, by uniknąć czegoś, co jest dla nas niekorzystne lub niebezpieczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

synonimy:

ochraniać się
zabezpieczać się

chronić się !?od promieni słonecznych, !?od słońca, !?od upadku
chronić się przed chorobą, przed karą, przed niebezpieczeństwem, przed pogromem, przed prześladowaniami, przed represjami; przed oszustami, przed wrogiem

	Nie wiadomo na razie, czy inne osobniki także nie są zarażone. Lepiej chrońmy się przed ukąszeniami komarów. źródło: KWSJP: Dariusz Kucharski: Komary niosą śmierć!, Super Express, 2006
	Od schyłku XIX w. spora liczba Żydów napłynęła z Rosji, a także z Litwy i Białorusi do Królestwa, chroniąc się przed pogromami. źródło: KWSJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968
	Jak się chronić przed oszustami? […] Po pierwsze, należy poprosić „pośrednika” o pokazanie pisemnego upoważnienia prezesa Krajowego Urzędu Pracy, niezbędnego do rozpoczęcia legalnej działalności. źródło: KWSJP: Bezrobotni częściowo kontrolowani, Dziennik Polski, 1998-02-20
	[…] musimy chronić się !?od nadmiaru promieni słonecznych; warstwa ozonowa [...] jest coraz mniej szczelna. Trzeba unikać słońca, zabezpieczać przed nim skórę nie tylko przez specjalne kosmetyki z filtrami, ale także nosząc kapelusze. źródło: KWSJP: Alicja Sienkiewicz: W królestwie rzeczy: sekretna magia kapelusza, prasa, 1993
	[...] zbyt energiczny ruch zakłócił równowagę dziewczyny i Jola, chroniąc się przed upadkiem głową w dół, chwyciła znienacka moją szyję. źródło: KWSJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chroniłem się +(e)m się chronił	chroniłam się +(e)m się chroniła	chroniłom się +(e)m się chroniło	chroniliśmy się +(e)śmy się chronili	chroniłyśmy się +(e)śmy się chroniły
2 os.	chroniłeś się +(e)ś się chronił	chroniłaś się +(e)ś się chroniła	chroniłoś się +(e)ś się chroniło	chroniliście się +(e)ście się chronili	chroniłyście się +(e)ście się chroniły
3 os.	chronił się	chroniła się	chroniło się	chronili się	chroniły się

bezosobnik: chroniono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się chronił będę się chronić	będę się chroniła będę się chronić	będę się chroniło będę się chronić	będziemy się chronili będziemy się chronić	będziemy się chroniły będziemy się chronić
2 os.	będziesz się chronił będziesz się chronić	będziesz się chroniła będziesz się chronić	będziesz się chroniło będziesz się chronić	będziecie się chronili będziecie się chronić	będziecie się chroniły będziecie się chronić
3 os.	będzie się chronił będzie się chronić	będzie się chroniła będzie się chronić	będzie się chroniło będzie się chronić	będą się chronili będą się chronić	będą się chroniły będą się chronić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		chrońmy się
2 os.	chroń się	chrońcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	chroniłbym się bym się chronił	chroniłabym się bym się chroniła	chroniłobym się bym się chroniło	chronilibyśmy się byśmy się chronili	chroniłybyśmy się byśmy się chroniły
2 os.	chroniłbyś się byś się chronił	chroniłabyś się byś się chroniła	chroniłobyś się byś się chroniło	chronilibyście się byście się chronili	chroniłybyście się byście się chroniły
3 os.	chroniłby się by się chronił	chroniłaby się by się chroniła	chroniłoby się by się chroniło	chroniliby się by się chronili	chroniłyby się by się chroniły

bezosobnik: chroniono by się

bezokolicznik: chronić się

imiesłów przysłówkowy współczesny: chroniąc się

gerundium: chronienie się

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: chroniący się

odpowiednik aspektowy: uchronić się

Rz_osobowy

+

chronić się

+

przed KIM/CZYM | !?od CZEGO

Zob. chronić

Uznawane za niepoprawne: chronić się od kogo/czego