przeczyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

pozostawać w sprzeczności z czymś

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

synonimy:

zaprzeczać

doświadczenie, czyjeś postępowanie, czyjś sposób bycia, czyjeś zachowanie; statystyka przeczy czemuś; badania, czyny, dane, dowody, fakty, słowa przeczą czemuś
coś przeczy jakiejś hipotezie, idei czegoś, istnieniu czegoś, istocie czegoś, logice, jakimś prawom, czyimś słowom, składanym obietnicom, jakiejś teorii, jakiejś tezie, jakiejś zasadzie, zdrowemu rozsądkowi
przeczyć całkowicie, ewidentnie, jaskrawo, jawnie, wyraźnie, zdecydowanie, zupełnie

	Jego zachowanie przeczyło opowieściom o Winnetou i innych niezłomnych bohaterach. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007
	Próbowali umniejszać swój udział w pobiciu, ale fakty przeczą temu, żeby ktokolwiek próbował ratować napadniętego. źródło: NKJP: (AK): Czterech sadystów i 69-letnia ofiara, Gazeta Wrocławska, 1999, nr 31/07
	Badanie przeczy opinii, że prywatyzacja jest głównym sprawcą bezrobocia. źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Pensja nie jest już najważniejsza, Gazeta Wyborcza, 1993-02-01
	Władze [...] zapowiedziały uporządkowanie ustawodawstwa litewskiego dotyczącego mniejszości narodowych, gdzie jedne ustawy przeczą innym. źródło: KWSJP: Andrzej Mikorski: Gra „polską kartą”, Trybuna Śląska, 1998
	Doświadczenia krajów zachodnich przeczą rozpowszechnianym w Polsce poglądom, że państwo w gospodarce rynkowej nie interesuje się ochroną prawa obywateli do pracy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.04.1995

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeczyłem +(e)m przeczył	przeczyłam +(e)m przeczyła	przeczyłom +(e)m przeczyło	przeczyliśmy +(e)śmy przeczyli	przeczyłyśmy +(e)śmy przeczyły
2 os.	przeczyłeś +(e)ś przeczył	przeczyłaś +(e)ś przeczyła	przeczyłoś +(e)ś przeczyło	przeczyliście +(e)ście przeczyli	przeczyłyście +(e)ście przeczyły
3 os.	przeczył	przeczyła	przeczyło	przeczyli	przeczyły

bezosobnik: przeczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę przeczył będę przeczyć	będę przeczyła będę przeczyć	będę przeczyło będę przeczyć	będziemy przeczyli będziemy przeczyć	będziemy przeczyły będziemy przeczyć
2 os.	będziesz przeczył będziesz przeczyć	będziesz przeczyła będziesz przeczyć	będziesz przeczyło będziesz przeczyć	będziecie przeczyli będziecie przeczyć	będziecie przeczyły będziecie przeczyć
3 os.	będzie przeczył będzie przeczyć	będzie przeczyła będzie przeczyć	będzie przeczyło będzie przeczyć	będą przeczyli będą przeczyć	będą przeczyły będą przeczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przeczmy
2 os.	przecz	przeczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przeczyłbym bym przeczył	przeczyłabym bym przeczyła	przeczyłobym bym przeczyło	przeczylibyśmy byśmy przeczyli	przeczyłybyśmy byśmy przeczyły
2 os.	przeczyłbyś byś przeczył	przeczyłabyś byś przeczyła	przeczyłobyś byś przeczyło	przeczylibyście byście przeczyli	przeczyłybyście byście przeczyły
3 os.	przeczyłby by przeczył	przeczyłaby by przeczyła	przeczyłoby by przeczyło	przeczyliby by przeczyli	przeczyłyby by przeczyły

bezosobnik: przeczono by

bezokolicznik: przeczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: przecząc

gerundium: przeczenie

imiesłów przymiotnikowy czynny: przeczący

odpowiednik aspektowy: zaprzeczyć

Rz_nieżywotny

+

przeczyć

+

CZEMU

psł. *perčiti 'sprzeciwiać się, nie zgadzać się, przeszkadzać'

Forma prasłowiańska to czasownik odprzymiotnikowy od psł. *perkъ 'poprzeczny, leżący w poprzek, naprzeciwko czegoś'