ponury - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

taki, który przez swój dźwięk, kolor, charakter itp. wywołuje wrażenie przygnębienia i budzi niemiłe, mroczne uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

	synonimy:	posępny smętny zasmęcony zesmutniały
	hiperonimy:	smutny

Połączenia

ponury budynek, gmach, korytarz; krajobraz; obraz; paradoks; klimat; ponura pogoda; atmosfera, ciemność, farsa, historia, prawda, prognoza; ponure gmaszysko, miejsce; wrażenie; ponure barwy
ciemny i ponury, deszczowy i ponury, mroczny i ponury, szary i ponury
bardzo, niezwykle, szczególnie, wyjątkowo ponury

Cytaty

	[...] schody się kończą, otwiera się długa i ponura krypta, pośrodku stół zamiast grobowca, puste ławy pod ścianami i troje drzwi w trzy różne strony [...]. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983
	Klatka schodowa była ciemna i ponura. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997
	To były ponure czasy. Ludzi zamykano w więzieniach, wysyłano na Syberię, tępiono kułaków, a nagle komisarze pytali o powierzchnię gruntów, zasiewy, inwentarz żywy i maszyny. źródło: NKJP: Jagienka Wilczak: Jak się spisywaliśmy w PRL, Polityka, 2001-06-16
	Tytułowy Krawiec jest w świecie Mrożka jedynym i niepodzielnym władcą. [...] To ponura wizja rzeczywistości, w której nie ma już miejsca na naturalność i prawdę tego, co między ludźmi, bo wszystko jest grą, maską i udaniem. źródło: NKJP: 36 premier 2000 roku, Dziennik Polski, 2001-02-20

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ponury	ponury	ponury	ponure	ponura
D.	ponurego	ponurego	ponurego	ponurego	ponurej
C.	ponuremu	ponuremu	ponuremu	ponuremu	ponurej
B.	ponurego	ponurego	ponury	ponure	ponurą
N.	ponurym	ponurym	ponurym	ponurym	ponurą
Ms.	ponurym	ponurym	ponurym	ponurym	ponurej
W.	ponury	ponury	ponury	ponure	ponura

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ponurzy	ponurzy	ponure	ponure
D.	ponurych	ponurych	ponurych	ponurych
C.	ponurym	ponurym	ponurym	ponurym
B.	ponurych	ponurych	ponurych	ponure
N.	ponurymi	ponurymi	ponurymi	ponurymi
Ms.	ponurych	ponurych	ponurych	ponurych
W.	ponurzy	ponurzy	ponure	ponure

Pochodzenie

Od przedrostkowego czasownika ponurzyć 'pochylić, schylić; włożyć do wody, umieścić w wodzie'; pierwotne znaczenie 'mający pochyloną, spuszczoną głowę, patrzący w ziemię' (Bor); zob. nurzać