wstydzić się

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. zachowania

  • 1.

    żałować, że zrobiliśmy lub powiedzieliśmy coś niewłaściwego i obawiać się, jak ocenią to zachowanie inne osoby, kiedy się o tym dowiedzą
  • Formy trybu rozkazującego używane są samodzielnie w celu zwrócenia komuś uwagi że postąpił źle, np. wstydź(cie) się, wstydziłbyś się, niech się (pan, pani, ktoś) wstydzi.

  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Stany psychiczne człowieka

    emocje i uczucia

    • wstydzić się jakichś słów; decyzji, myśli; swojej przeszłości
    • wstydzić się za polityków, za posłów, za rodaków
    • wstydzić się przed klasą, przed kolegami, przed rodzicami, przed sobą
    • wstydzić się wobec narodu, wobec wyborców
    • wstydzić się i bać się; wstydzić się i żałować
  • Wstydziłem się przed ludźmi tego, co nas spotkało, podejrzewałem, że wszyscy dostrzegają jakąś utajoną we mnie skazę, która ściągnęła zło.

    źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy

    Wstydziłam się przed mężem Niemcem za niekompetencję naszych służb dyplomatycznych.

    źródło: NKJP: Skarga na konsulat, Polityka, 2007-11-03

    Franciszek miał jeszcze swój żal o ten dom. I wstydził się przed żoną – że obiecał i słowa nie dotrzymał.

    źródło: NKJP: Renata Radłowska: Nowohucka telenowela, 2008

    [...] wstydziłabym się wódkę w prezencie przynosić. To nie mógł choćby krawata czy spinek do mankietów [...]

    źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

    Wstydzę się, że mogłam myśleć o samobójstwie z błahych powodów.

    źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010

    Trzeba nie mieć krzty poczucia godności - wywodziłem - żeby opuścić się do tego stopnia. Jak taki jeden z drugim nie wstydzi się wobec Szwabów robić z siebie kalwaryjskiego dziada? Czy to tak trudno zawinąć porządnie onuce albo wsadzić prosto furażerkę na głupi łeb?

    źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański title Polska jesień, 1995

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. wstydzę się
    wstydzimy się
    2 os. wstydzisz się
    wstydzicie się
    3 os. wstydzi się
    wstydzą się

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. wstydziłem się
    +(e)m się wstydził
    wstydziłam się
    +(e)m się wstydziła
    wstydziłom się
    +(e)m się wstydziło
    wstydziliśmy się
    +(e)śmy się wstydzili
    wstydziłyśmy się
    +(e)śmy się wstydziły
    2 os. wstydziłeś się
    +(e)ś się wstydził
    wstydziłaś się
    +(e)ś się wstydziła
    wstydziłoś się
    +(e)ś się wstydziło
    wstydziliście się
    +(e)ście się wstydzili
    wstydziłyście się
    +(e)ście się wstydziły
    3 os. wstydził się
    wstydziła się
    wstydziło się
    wstydzili się
    wstydziły się

    bezosobnik: wstydzono się

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę się wstydził
    będę się wstydzić
    będę się wstydziła
    będę się wstydzić
    będę się wstydziło
    będę się wstydzić
    będziemy się wstydzili
    będziemy się wstydzić
    będziemy się wstydziły
    będziemy się wstydzić
    2 os. będziesz się wstydził
    będziesz się wstydzić
    będziesz się wstydziła
    będziesz się wstydzić
    będziesz się wstydziło
    będziesz się wstydzić
    będziecie się wstydzili
    będziecie się wstydzić
    będziecie się wstydziły
    będziecie się wstydzić
    3 os. będzie się wstydził
    będzie się wstydzić
    będzie się wstydziła
    będzie się wstydzić
    będzie się wstydziło
    będzie się wstydzić
    będą się wstydzili
    będą się wstydzić
    będą się wstydziły
    będą się wstydzić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. wstydźmy się
    2 os. wstydź się
    wstydźcie się

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. wstydziłbym się
    bym się wstydził
    wstydziłabym się
    bym się wstydziła
    wstydziłobym się
    bym się wstydziło
    wstydzilibyśmy się
    byśmy się wstydzili
    wstydziłybyśmy się
    byśmy się wstydziły
    2 os. wstydziłbyś się
    byś się wstydził
    wstydziłabyś się
    byś się wstydziła
    wstydziłobyś się
    byś się wstydziło
    wstydzilibyście się
    byście się wstydzili
    wstydziłybyście się
    byście się wstydziły
    3 os. wstydziłby się
    by się wstydził
    wstydziłaby się
    by się wstydziła
    wstydziłoby się
    by się wstydziło
    wstydziliby się
    by się wstydzili
    wstydziłyby się
    by się wstydziły

    bezosobnik: wstydzono by się

    bezokolicznik: wstydzić się

    imiesłów przysłówkowy współczesny: wstydząc się

    gerundium: wstydzenie się

    imiesłów przymiotnikowy czynny: wstydzący się

  • Rz osobowy + wstydzić się +
    CZEGO + (przed KIM|wobec KOGO)
    bez ograniczeń + wstydzić się +
    za KOGO/CO + (przed KIM|wobec KOGO)
    bez ograniczeń + wstydzić się +
    BEZOKOLICZNIK
    bez ograniczeń + wstydzić się +
    że ZDANIE + (przed KIM|wobec KOGO)
  • psł. *styděti (sę) 'wstydzić się (odczuwać nieprzyjemne uczucie wstydu)' < 'odczuwać chłód, zimno'

    W polskim wyraz otrzymał przedrostek wz-.
    W etymologicznym związku z studzić, stygnąć (zob.)