-
4.
działający pochopnie -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Usposobienie człowieka
cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności -
- prędki człowiek; prędki charakter
-
– Powoli... Dużo pytań... – Elsa znów się uśmiechnęła. – Ze wszystkim był pan taki prędki?
źródło: NKJP: Marek Krajewski: Festung Breslau, 2006
– Ona przy dworze chowana, tutejszych niebezpieczeństw nieświadoma, przy tym gorącej krwi i czasami zbyt prędka. No, ale dobre z niej dziecko – usprawiedliwiła ją zaraz.
źródło: NKJP: Plewy na wietrze, Esensja, 2006-10
Nie byli obaj prędcy w zawieraniu znajomości, a jeszcze ostrożniej przyjmowali obcych do swego świata.
źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988
-
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. prędki
prędki
prędki
prędkie
prędka
D. prędkiego
prędkiego
prędkiego
prędkiego
prędkiej
C. prędkiemu
prędkiemu
prędkiemu
prędkiemu
prędkiej
B. prędkiego
prędkiego
prędki
prędkie
prędką
N. prędkim
prędkim
prędkim
prędkim
prędką
Ms. prędkim
prędkim
prędkim
prędkim
prędkiej
W. prędki
prędki
prędki
prędkie
prędka
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. prędcy
prędcy
prędkie
prędkie
D. prędkich
prędkich
prędkich
prędkich
C. prędkim
prędkim
prędkim
prędkim
B. prędkich
prędkich
prędkich
prędkie
N. prędkimi
prędkimi
prędkimi
prędkimi
Ms. prędkich
prędkich
prędkich
prędkich
W. prędcy
prędcy
prędkie
prędkie
Stopień wyższy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. prędszy
prędszy
prędszy
prędsze
prędsza
D. prędszego
prędszego
prędszego
prędszego
prędszej
C. prędszemu
prędszemu
prędszemu
prędszemu
prędszej
B. prędszego
prędszego
prędszy
prędsze
prędszą
N. prędszym
prędszym
prędszym
prędszym
prędszą
Ms. prędszym
prędszym
prędszym
prędszym
prędszej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. prędsi
prędsi
prędsze
prędsze
D. prędszych
prędszych
prędszych
prędszych
C. prędszym
prędszym
prędszym
prędszym
B. prędszych
prędszych
prędszych
prędsze
N. prędszymi
prędszymi
prędszymi
prędszymi
Ms. prędszych
prędszych
prędszych
prędszych
-
psł. *prǫdъkъ 'gwałtowny, nagły, szybki'
Forma prasłowiańska jest przymiotnikiem z przyrostkiem *-ъkъ nawarstwionym na starszą postać *prǫdъ 'wykonujący szybkie, gwałtowne ruchy całym ciałem lub częścią ciała, trzęsący się, dygocący, drżący (np. z powodu zdenerwowania, strachu); gwałtowny, nagły, szybki', która jest derywatem odczasownikowym od psł. *pręsti 'wykonywać szybkie, gwałtowne ruchy, poruszać, machać ciałem lub częścią ciała', z wymianą samogłoski rdzennej *ę > *ǫ (Bor); zob. prąd , prząść