-
2.
książk. oddalić części ciała lub przedmioty tak, że można zobaczyć przestrzeń między nimi -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Świat zwierząt
zwyczaje i zachowania zwierząt -
synonimy: roztworzyć
antonimy: zamknąć
zewrzeć
hiperonimy: rozłożyć
-
- rozewrzeć chrapy, dziób, oczy, paszczę, pięść, powieki, ramiona, usta
-
[...] podporucznik rozwarł palce i laleczka upadła na podłogę.
źródło: KWSJP: Michał Choromański: Dygresje na temat kaloszy, 1966
Rozewrze jeszcze swą straszliwą paszczę, głośno ryknie i chwyci mnie ostrymi kłami za rękę...
źródło: KWSJP: Witold Szołginia: Dom pod Żelaznym Lwem, 1989
Nogal nastroszył się, szeroko rozwarł brązowawo-szare skrzydła, ciężko zeskoczył z kopca, tanecznym krokiem obiegł kurę, a następnie całym ciężarem swego ciała przygniótł ją do ziemi.
źródło: KWSJP: Kamil Giżycki: Listy z Archipelagu Salomona, 1969
Kraj ten kształtem przypomina serce, a przy odrobinie dobrej woli można go przyrównać i do człowieka, który rozwarł ramiona.
źródło: KWSJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
Mężczyzna rozwarł szeroko oczy, odskoczył w tył i zamierzył się kijem.
źródło: KWSJP: Zbigniew Krempf: Resztę pozostaw bogom, 1966
-
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. rozewrę
rozewrzemy
2 os. rozewrzesz
rozewrzecie
3 os. rozewrze
rozewrą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. rozwarłem
+(e)m rozwarł
rozwarłam
+(e)m rozwarła
rozwarłom
+(e)m rozwarło
rozwarliśmy
+(e)śmy rozwarli
rozwarłyśmy
+(e)śmy rozwarły
2 os. rozwarłeś
+(e)ś rozwarł
rozwarłaś
+(e)ś rozwarła
rozwarłoś
+(e)ś rozwarło
rozwarliście
+(e)ście rozwarli
rozwarłyście
+(e)ście rozwarły
3 os. rozwarł
rozwarła
rozwarło
rozwarli
rozwarły
bezosobnik: rozwarto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. rozewrzyjmy
2 os. rozewrzyj
rozewrzyjcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. rozwarłbym
bym rozwarł
rozwarłabym
bym rozwarła
rozwarłobym
bym rozwarło
rozwarlibyśmy
byśmy rozwarli
rozwarłybyśmy
byśmy rozwarły
2 os. rozwarłbyś
byś rozwarł
rozwarłabyś
byś rozwarła
rozwarłobyś
byś rozwarło
rozwarlibyście
byście rozwarli
rozwarłybyście
byście rozwarły
3 os. rozwarłby
by rozwarł
rozwarłaby
by rozwarła
rozwarłoby
by rozwarło
rozwarliby
by rozwarli
rozwarłyby
by rozwarły
bezosobnik: rozwarto by
bezokolicznik: rozewrzeć
imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozwarłszy
gerundium: rozwarcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. rozwarcie
rozwarcia
D. rozwarcia
C. rozwarciu
rozwarciom
B. rozwarcie
rozwarcia
N. rozwarciem
rozwarciami
Ms. rozwarciu
rozwarciach
W. rozwarcie
rozwarcia
imiesłów przymiotnikowy bierny: rozwarty
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. rozwarty
rozwarty
rozwarty
rozwarte
rozwarta
D. rozwartego
rozwartego
rozwartego
rozwartego
rozwartej
C. rozwartemu
rozwartemu
rozwartemu
rozwartemu
rozwartej
B. rozwartego
rozwartego
rozwarty
rozwarte
rozwartą
N. rozwartym
rozwartym
rozwartym
rozwartym
rozwartą
Ms. rozwartym
rozwartym
rozwartym
rozwartym
rozwartej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. rozwarci
rozwarci
rozwarte
rozwarte
D. rozwartych
rozwartych
rozwartych
rozwartych
C. rozwartym
rozwartym
rozwartym
rozwartym
B. rozwartych
rozwartych
rozwartych
rozwarte
N. rozwartymi
rozwartymi
rozwartymi
rozwartymi
Ms. rozwartych
rozwartych
rozwartych
rozwartych
odpowiednik aspektowy: rozwierać
-
+ rozewrzeć + CO -
ogsł. *orz-verti, *orz-vьrǫ 'rozpostrzeć; odewrzeć, otworzyć'
z psł. -*verti, -*vьrǫ 'zamykać, zawierać; kryć, chować'