-
1.
dawna broń mająca długie, zakrzywione ostrze o jednej stronie tnącej -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Wojsko i wojna
broń
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne -
- ozdobna, srebrna, złota; krzywa, zakrzywiona; ostra; ciężka, lekka; zardzewiała; goła, naga, obnażona, uniesiona; oryginalna, prawdziwa; pamiątkowa, zabytkowa szabla; szabla husarska, kawaleryjska, legionowa, oficerska, ułańska; bojowa, paradna; dobyte szable; szable żołnierskie; orientalne, ormiańskie, tureckie, węgierskie..., wschodnie
- szabla oficera; Kmicica, Kościuszki, Wołodyjowskiego
- szabla nad głową
- szabla przy boku; w dłoni
- szabla i buława, szabla i karabin, szabla i koń, szabla i lanca, szabla i ostrogi, szabla i pałasz; szable i bagnety, szable i lance, szable i miecz, szable i muszkiety, szable i pistolety, szable i rapiery
- głownia, klinga, ostrze, płaz, rękojeść; pochwa; forma, typ, wzór szabli; szczęk, świst szabel
- cios szablą
- ułani z szablami
- szabla błyszczała; szable zabłysły
- dobyć/dobywać; używać szabli
- chwycić/chwytać, schować, trzymać, wznieść, wyciągnąć/wyciągać; złamać szablę
- machać, wywijać; bronić czegoś, walczyć szablą
- uzbrojony w szable
-
Najpierw wyciągał na postrach szablę, potem strzelał w powietrze, raniąc nieraz biesiadników rykoszetem.
źródło: NKJP: (waw): O karczmarzach oszustach, Nowiny Raciborskie, 2006-11-28
Ranił go szablą w rękę tak straszliwie, iż ledwie wisiała bezwładna, a drugim cięciem rozpłatał mu nogę.
źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000
Kawalerzyści byli uzbrojeni w [...] karabiny oraz szable.
źródło: NKJP: Internet
W ciągu XVII wieku powstały polskie typy szabel, z rękojeścią otwartą i zamkniętą.
źródło: NKJP: Włodzimierz Kwaśniewicz: Dzieje szabli w Polsce, 1993
Nawet w okresie II Rzeczypospolitej, nie tak znowu dawno, dochodziło do wielu zwad - i to na szczytach władzy. Rozstrzygała szabla i szpada.
źródło: NKJP: Jerzy Besala: Cham w polityce, Dziennik Polski, 2003-04-30
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. szabla
szable
D. szabli
szabli
neut szabel
char C. szabli
szablom
B. szablę
szable
N. szablą
szablami
Ms. szabli
szablach
W. szablo
szable
-
Wyraz pochodzenia orientalnego (może z tunguskiego *sele-me), do polskiego przejęty prawdopodobnie z węg. szablya (wymawianego z s-) 'szabla', ze zmianą nagłosowego s- > sz-, związaną prawdopodobnie z hiperpoprawnym unikaniem rzekomo zmazurzonego s- (Bor).